ترمز ABS چیست و چگونه کار می کند

خودروهایی که فاقد ترمز ای بی اس می باشند وقتی راننده پای خود را بطور ناگهانی روی پدال ترمز  فشار دهد در صورتی که جاده لغزنده باشد چرخ های خودرو قفل شده و راننده کنترل خودرو را از دست خواهد داد ، همه کسانی که تجربه رانندگی با اتومبیل به خصوص در جاده های خیس و لغزنده را دارند به خوبی می دانند که در این شرایط چقدر کنترل خودرو مشکل است و تا چه اندازه خطر سر خوردن به خصوص هنگام ترمزهای ناگهانی وجود دارد که کمتریننتیجه آن پرتاب خودرو به بیرون جاده است.

رانندگان با تجربه می دانند برای اینکه چرخ هایشان روی زمین خیس و لغزنده سر نخورد باید با سرعتی حرکت کنند که تا حد امکان نیاز به ترمزگیری شدید پیدا نکنند و اگر ناچار به ترمزگیری شدید بودند باید پدال ترمز را مکررا فشار داده و رها کنند تا چرخهای خودرو قفل نشود چرا که در صورت قفل شدن چرخ ها ، دیگر کنترل خودرو از دست آنها خارج می شود.

هدف از طراحی ترمز ABS این بوده که هنگام ترمزگیری کنترل خودرو حفظ شود ، با این سیستم ترمزگیری دیگر لازم نیست که پدال ترمز را چندین بار فشار دهند و رها کنند چرا که سیستم به طور خودکار این کار را انجام می دهد .

سیستم ترمز ABS را تقریبا می توان اولین سیستم پایداری خودرو دانست که سال ۱۹۷۸ در خودرو بنز مورد استفاده قرار گرفت .شکل زیر دو خودرویی را نشان می دهد که یکی مجهز به ترمز ABS و دیگری فاقد این سیستم می باشد. همانطور که مشاهده می کنید در این جاده ی لغزنده خودروی سمت راست که مجهز به ترمز ABS می باشد به راحتی خود را کنترل کرده و می تواند بدون برخورد به موانع از کنار آنها عبور کند و خودرو سمت چپ که مجهز به ABS نمی باشد با قفل شدن چرخهایش به موانع برخورد می کند چرا که راننده هنگامی که چرخ های خودرو قفل شد ، نمی تواندکنترل چندانی  بر خودرو داشته باشد.

ترمزهای  ABS در بیان ساده دستگاهی الکترونیکی هستند که در هنگام ترمزگیری باکنترل فشار (قطع و وصل کردن فشار) هیدرولیک در کسری از ثانیه ارتباط لنت با دیسک یا کاسه را برقرار و قطع می کنند و تکرار سریع و مداوم این عمل باعث از میان رفتن حالت بلوکه کردن یا قفل کردن ترمزها می‌شود .

اهمیت این گونه ترمزها نیز بیشتر در سطوح خیس و لغزنده یا ترمزگیری در سرعت‌های بالا بیشتر نمایان می‌شود .

برای مثال در شکل زیر می بینید که خودروی زرد رنگی با سرعت زیاد در خیابان حرکت می کند که ناگهان اتومبیل آبی رنگی جلوی آن ظاهر می شود. در سمت چپ تصویر که خودروی زرد رنگ فاقد ترمز ABS می باشد ، به علت ترمز ناگهانی ، چرخ ها قفل شده و راننده نمی تواند با کنترل فرمان مسیر خود را به طور ناگهانی تغییر دهد و به مانع برخورد می کند.در سمت راست تصویر که خودروی زرد رنگ مجهز به ترمز ABS می باشد ، به علت ترمز ناگهانی ، چرخ ها قفل نمی شود ( خط ترمز با رنگ مشکی نشان داده شده) چرا که لنت ها بصورت اتوماتیک به تعداد دفعات زیاد و بازه های زمانی کم ، قطع و وصل می شوند ( خط ترمز با رنگ قرمز نشان داده شده) و راننده می تواند با کنترل فرمان جهت خود را تغییر دهد.

در شکل زیر بهم خوردن تعادل خودرو بدون سیستم ABS بهتر نشان داده شده ؛ همانطور که مشاهده می کنید درقسمت پایین شکل ، راننده نمی تواند با فرمان دادن خودرو را کنترل کند چون چرخ ها قفل شده و اتومبیل تنها در مسیر خود مقداری به چپ و راست منحرف می شود ، در حالیکه در قسمت بالای شکل راننده فرمان می دهد و ABS ، خودرو را در مسیری که راننده می خواهد قرار می دهد.

از ویژگی‌های اصلی سیستم ABS این است که دائما خود را به صورت الکترونیکی کنترل می کند . روی صفحه نمایش دهنده‌ها مقابل راننده یک لامپ هشدار دهنده وجود دارد که روی آن کلمه ANTI-LOCK و یا  ABSنوشته شده است. هر گاه اشکالی در عملکرد سیستم ABS ایجاد شود این لامپ روشن خواهد شد .

هنگام روشن شدن خودرو این لامپ حدود سه ثانیه روشن خواهد شد که در این زمان سیستم مشغول کنترل کردن خود است . در صورت خاموش شدن لامپ سیستم عملکرد صحیح خود را داشته و در غیر این صورت روشن ماندن لامپ هشدار دهنده چه قبل از حرکت و چه هنگام حرکت خودرو راننده را از بروز اشکال آگاه خواهد کرد .

به طور خلاصه مزایای سیستم ترمز ABS را می شود این گونه بیان کرد:

۱- کاهش خط ترمز و افزایش پایداری خودرو در جاده‌های لغزنده

۲- افزایش کنترل فرمان ،

۳- کاهش‌ مقدار لرزش لاستیک و سیستم تعلیق در ترمز

۴- پایداری خودرو در جاده‌های ناهمگن به هنگام ترمز شدید

نکته:

ترمزهای ABS صدای نسبتا شدیدی هنگام ترمزگیری بر روی سطوح لغزنده می کنند. این صدای لرزان که به درون کابین نفوذ می‌کند و زیر پدال ترمز حس و شنیده می‌شود. راننده‌ای که تجربه ترمزگیری در این شرایط را ندارد به اشتباه می‌افتد و احتمال می دهد که قسمتی از سیستم ترمز خودرو در حال خرد شدن است ، به همین دلیل راننده ممکن است به اشتباه از فشار پای خود بر روی پدال ترمز بکاهد در حالیکه نیازی به این کار نیست.

با این که سیستم ABS دارای ایمنی بالایی است، ولی وجود آن در خودرو نباید باعث سرپیچی راننده از رعایت مقررات رانندگی به خصوص سرعت‌های غیرمجاز، رعایت نکردن فاصله ایمنی و سرعت مناسب در پیچ‌ها شود.به عبارت دیگر بهره‌مندی از سیستم‌های ایمنی به معنای نادیده گرفتن ایمنی نیست. انجام تغییرات شخصی در خودرو (مثلا ترمز، بدنه‌ها و یا چرخ‌ها) می تواند بر عملکرد سیستم ABS تاثیر منفی بگذارد.