علل خودکشی چیست و راه های پیشگیری از خودکشی را بیاموزید
علل خودکشی | راه های پیشگیری از خودکشی را بیاموزید
علل خودکشی به اندازه تمام انسان‌ها گسترده بوده و هر کس دلیل خاص خود را برای رهایی از این دنیا دارد. این سؤال همیشه به وجود می‌آید که یک فرد به چه نقطه‌ای از رنج و عذاب می‌رسد که هم جرات و هم قصد پایان دادن ارادی به زندگی خود یعنی خودکشی را پیدا می‌کند. ثروتمند و فقیر، کارگر و کارفرما، پیر و جوان، همه و همه گاهی ممکن است به مرحله خودکشی برسند. اما علت خودکشی هر چه که باشد همیشه منجر به وقوع خودکشی نمی‌شود. اگر احساس می‌کنید در اطراف شما کسی نشانه‌ای از خودکشی دارد، بهتر است با مطالعه این مقاله به برخی از مهم‌ترین علل خودکشی پی ببرید. با برطرف کردن این علل می‌توانید به فرد در معرض خطر کمک کنید و یا با در میان گذاشتن موضوع با افراد متخصص با راه‌های پیشگیری از خودکشی آشنا شوید.
پیش از علل ماهیت خودکشی را بشناسید
خودکشی انفرادی‌ترین تصمیم زندگی انسان است. در خودکشی فرد به جایی می‌رسد که دیگر زندگی و این دنیا را نمی‌خواهد و یا در جستجوی زندگی بهتر یا به دنبال پایان شکنجه است. نکته‌ای که در تمام این افراد بارز است، خسته شدن از زندگی و ناتوانی در تحمل شرایط است. مسائلی که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت، دلایلی است که فرد را از زندگی خسته می‌کند و به قولی عطای آن را به لقایش می‌بخشد؛ در نتیجه اقدام به خودکشی می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه خودکشی کلیک کنید.
علل اصلی خودکشی چیست؟
علل خودکشی مثل راه‌های آن متفاوت است. هرکس مشکلات زندگی خود و توانایی سازگاری متفاوتی دارد اما اصلی‌ترین علل خودکشی به شرح زیر است:
۱- نداشتن مهارت سازگاری
به دلیل ناتوانی در مقابله با شرایط و اتفاقات آسیب زا، ممکن است افراد برای مقابله تصمیم به خودکشی بگیرند. به دلیل ضعف تربیتی والدین و سیستم غلط آموزش و پرورش، کودکان در سنین پایین مهارت‌های مقابله ای، مهارت سازگاری و مهارت‌های زندگی را نمی‌دانند و در شرایط سخت تصمیم به خودکشی می‌گیرند.
۲- اختلالات روانی
تجربه اختلالات روانی و یا داشتن سابقه خانوادگی اختلالاتی مثل افسردگی، دوقطبی، جنون آنی، اضطرابی و … یکی از علل اصلی خودکشی است. به دلیل ناآگاهی افراد از شکل بروز بیماری‌های خلقی، معمولا زمان مناسب برای درمان را از دست می‌دهند. بیماری‌های روحی مثل بیماری‌های جسمی درد ندارد و با پرخاشگری، بی حوصلگی، خواب نامناسب، غمگینی، انزوا و … خود را نشان می‌دهد. واکنش دیگران به این رفتارها حتی توهین آمیز و سرکوب کننده می‌باشد، اما در مقابل دردهای جسمی اکثرا ترحم و توجه دریافت می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افسردگی کلیک کنید.
۳- خشم شدید
گاهی اوقات خشم و ناراحتی شدید فرد، باعث می‌شود او به جایی برسد که نخواهد دیگر در زندگی بماند. او به جای تخریب فردی که اشتباه کرده، خود را از بین می‌برند. آموزش مهارت‌های کنترل خشم برای کاهش این نوع خودکشی بسیار لازم به نظر می‌رسد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل خشم کلیک کنید.
۴- بیماری‌های جسمی
کسانی که از بیماری‌های شدید جسمی رنج می برند یا طی یک حادثه، نقص شدید عضوی پیدا کرده‌اند، در معرض خطر اقدام به خودکشی هستند. این افراد نمی‌توانند با زندگی جدید کنار بیایند و به حدی می‌رسند که تحمل بیماری از توانایی آنها خارج است. ناامیدی، افسردگی و بی انگیزگی برای ادامه زندگی آنها را اقناع به خودکشی می‌کند.
۵- ارتباطات ناسالم
روابط دوستانه و عاشقانه آسیب زا با افرادی که وضعیت روانی با ثباتی ندارند باعث آسیب دیدن روان فرد و تغییر نگرش او نسبت به زندگی می‌شود. ارتباطات ناسالم خطر خودکشی نوجوانان را بیشتر می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه خودکشی نوجوانان کلیک کنید.
۶- سوءمصرف مواد مخدر
سابقه مصرف مواد مخدر ارتباط زیادی با خودکشی دارد. بار روانی مصرف مواد مخدر، توهم‌های ناشی از مصرف، عدم کنترل خود و واکنش قهری دیگران باعث می‌شود فرد برای فرار از پیامدهای اعتیاد، اقدام به خودکشی کند.
۷- ناامیدی از مهم‌ترین علل خودکشی
شرایط بحرانی اقتصادی و فرهنگی یک جامعه باعث می‌شود که افراد، به سختی خود را نسبت به آینده ای روشن امیدوار کنند. نابرابری، تبعیض، بیکاری و امثال این مشکلات، باعث احساس یاس شده و فرد حس می‌کند هیچکاری از دستش بر نخواهد آمد و هیچ شانسی برای موفقیت ندارد.
۸- برخی دیگر از دلایل شامل
- شکست خوردن متعدد در تجارب زندگی
- سابقه خانوادگی خودکشی
- مرگ یک عزیز
- از دست دادن یک رابطه مهم
- از دست دادن شغل
- احساس شدید حقارت
- تجربه مورد تجاوز قرار گرفتن یا سوء استفاده جنسی و جسمی (برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سوء استفاده جنسی کلیک کنید.)
بررسی علل خودکشی پیش از وقوع حادثه
برخی از علائمی که با دیدن آنها باید واکنش مناسب نشان دهید در ادامه آورده شده است. در برخورد با بیمار خودکشی بیشتر باید به نشانه‌های زیر توجه کنید. اما گاهی می‌بینیم که فردی بدون هیچ علامت و نشانه ای و به ظاهر در کمال سلامت، خود را می‌کشد و هیچ پیش بینی را ممکن نمی‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه برخورد با بیمار خودکشی کلیک کنید. در هر صورت برخی از علائم هشدار دهنده خودکشی که قابل شناسایی هستند عبارتند از:
- داشتن علائم افسردگی (برای کسب اطلاعات در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.)
- خروج از جمع دوستان و خانواده
- ناراحتی و ناامیدی
- عدم علاقه به فعالیت‌های لذت بخش قبلی یا بی حسی نسبت به اتفاقات اطراف
- تغییرات فیزیکی مثل عدم انرژی، خواب نامنظم، تغییر در اشتها و وزن
- از دست دادن اعتماد به نفس و داشتن نظرات منفی در مورد خود
- صحبت زیاد درباره مرگ، جهان پس از مرگ، فلسفه زندگی و خودکشی
- انجام شدید برخی فعالیت‌های شخصی مثل نظم دادن به اموال، شرایط بیمه و …
راه های پیشگیری و رفع علل خودکشی
در برخی از موارد، تشخیص فردی که قصد خودکشی دارد بسیار دشوار است. تمام شرایط طبیعی به نظر می‌رسد اما به محض مشاهده هریک از شرایط هشدار دهنده، باید اقدامات زیر را انجام دهید. حتی در شرایط عادی نیز این اقدامات لازم است اما در شرایط بحرانی بسیار ضروری خواهد بود:
۱. روان درمانی راهی موثر در رفع علل خودکشی
بسیار مهم است که در صورت مشاهده عوارض اختلالات روانی، به خصوص افسردگی، حتما بلافاصله به روانشناس مراجعه کنید. شاید شما فکر کنید که این رفتارها نشانه بلوغ یا نشانه جلب توجه است، اما این فکر نشانه ناآگاهی و عدم توانایی شما در ارتباط موثر با فرزندتان است. بنابراین مشکلات روانی را جدی بگیرید و برای درمان آن اقدام کنید. مشاوره افسردگی ضروری بوده و در نظر داشته باشید که هزینه‌های روان درمانی بسیار ناچیزتر از هزینه‌های تحمیلی ثانویه خواهد بود.
۲. پیشگیری از خودکشی با دارو درمانی
گاهی اوقات مشکلات به حدی است که فرد نیاز به استفاده از دارو دارد. در این گونه موارد با تشخیص پزشک و روان پزشک و کمک روانشناس، داروهای مناسب برای کنترل وضعیت خلقی و مکانیزم‌های مغزی فرد تجویز خواهد شد. به همراه دارو درمانی نیاز است روانشناس دائم وضعیت روانی فرد را تحت نظر داشته باشد تا از خودکشی احتمالی جلوگیری کند.
۳. توجه مثبت نامشروط
گاهی پاسخ «خوبم» دیگران نسبت به احوال پرسی شما دقیقا معنی اصلا خوب نیستم می‌دهد اما شما متوجه نمی‌شوید. خیلی‌ها می‌گویند خوب هستند چون حوصله و رغبتی برای پاسخ دادن یا حرف زدن با شما را ندارند. به آنها نزدیک شوید، بدون قضاوت و با توجه مثبت نامشروط با آنها برخورد کنید.
۴. پیگشیری از خودکشی با آموزش توانایی سازگاری
آموزش توانایی سازگاری توسط روانشناس و متخصص، برای همه افراد مهم است، مخصوصا کسانی که زمینه انجام خودکشی را در آن ها حس می‌کنید. فرد باید بداند نسبت به شرایط سخت چگونه رفتار کند و چگونه به بحران‌ها واکنش نشان دهد. خودکشی در مقابل تمام شدن یک رابطه عاطفی سطحی و کوتاه مدت، و یا خودکشی بخاطر مشروط شدن در دانشگاه قطعا راه حل مناسبی نیست. مهارت‌های حل مسئله به افراد کمک می‌کند تا در زمان‌های بحرانی با دید بهتری به موضوع نگاه کنند.
۵. داشتن ارتباطات سالم
هرکس در زندگی افرادی را نیاز دارد که او را دوست داشته باشند و به او اهمیت دهند. داشتن خانواده مهربان و دلسوز، داشتن دوستان فداکار و صمیمی و داشتن یک رابطه عاشقانه کامل و لذت بخش، همه و همه به فرد مستعد، انگیزه ادامه زندگی، حتی در شرایط سخت را خواهد داد.
۶. داشتن هدف و انگیزه
مهم‌ترین علت خودکشی بی انگیزگی است. لازم است که صحبت‌های عزیزانتان درباره آینده و ناامیدی او را جدی بگیرید. علل بی انگیزگی او را کشف کرده و از متخصص برای راهنمایی کمک بگیرید. داشتن یک شغل مناسب، انجام فعالیت‌های هنری و ورزشی و انگیزه‌های تحصیلی، می‌تواند به فرد برای ادامه زندگی محرک کافی را بدهد. درمان‌های شناختی نیز به فرد برای اصلاح تفکر نسبت به زندگی و تغییر نگرش‌های منفی بسیار لازم است.
معمولا کسی که اقدام به خودکشی می‌کند، مدت‌ها درباره آن فکر کرده و برای اقدام به خودکشی برنامه ریزی می‌کند. بنابراین نادیده گرفتن صحبت‌ها و نشانه‌های خودکشی موضوعی را حل نمی‌کند. بسیاری از خانواده ها با وجود نشانه های خودکشی به آن اهمیت نداده و تنها پس از ارتکاب آن به فکر درمان و حل مسئله می‌افتند. حتی اگر فرد از خودکشی جان سالم به در ببرد آسیب‌های جبران ناپذیری به جسم خود ممکن است وارد کرده باشد. بنابراین پیشگیری از خودکشی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
ضرورت کمک گرفتن از مشاور و روانشناس
در بسیاری موارد اقدام برای خودکشی و پرورش دادن افکار خودکشی به وجود اختلال افسردگی در افراد مربوط می‌شود. افسردگی بیماری است که بدون بهره‌مندی از روش‌های روان درمانی و جلسات مشاوره قابل درمان نیست و در صورت خود درمانی علائم آن هر چند وقت یک بار با شدت بیشتری بر می‌گردد و در نهایت ممکن است پیامدهایی همچون خودکشی را به دنبال داشته‌باشد. متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی هنر زندگی با بهره‌مندی از متخصصان و مشاوران مجرب در این زمینه به شما کمک می‌کنند تا به ریشه‌یابی مشکلات و حل سازگارانه‌ی آنها در خود و یا اعضای خانودتان بپردازید.
