هفده نکته درباره نحوه رفتار کردن با افراد دارای معلولیت چگونه با افراد دارای ناتوانی و معلولیت رفتار کنیم تا بتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم؟
هفده نکته درباره نحوه رفتار کردن با افراد دارای معلولیت
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ اﻧﻜﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ. به ﻧﻈﺮ میﺮﺳﺪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺣﻀﻮر افراد با معلولیت در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ دوران ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد. در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺳﺨﻦﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎری از ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ افراد دارای معلولیت اﻋﻢ از ﻛﺸﺘﻦ، ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮدن، ﺗﺮﺣﻢ و ﻧﮕﻬﺪاری آﻧﺎن در ﻣﺮاﻛﺰ وﻳﮋه و ﺟﺪا از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪه‌اﺳﺖ.
ﺑﺎ ﻇﻬﻮر ادﻳﺎن و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﻮاﻣﻊ، به ﺗﺪرﻳﺞ از ﺷﺪت ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮار ﺑﺎ افراد دارای ناتوانی ﻛﺎﺳﺘﻪﺷﺪه‌اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ در ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﻣﺮوزی ﺳﺨﻦ از ﺑﺮاﺑﺮی ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻓﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﮔﺮدد. ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺗﻤﺪن ﻫﺮ ﻣﻠﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﻴﺰان ﺗﻮﺟﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻌﺎﺷﺮت و رﻋﺎﻳﺖ ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان ارﺗﺒﺎط دارد.
ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺸﺎن‌داده‌اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن در ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻗﻮاﻋﺪ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ دارد. ﻫﺮ ﻛﺸﻮری دارای آداب و رﺳﻮم ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ زاﺋﻴﺪه ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮدم آن ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ بهﻃﻮرﻛﻞ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﺖﻫﺎ اﺻﻮل ﻛﻠﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ به ﻋﻨﻮان فرهنگ در ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد.
از این رو باید در مورد نحوه ارتباط با افراد دارای معلولیت آموزش‌هایی در سطح جامعه برای افراد عام جامعه و بالاخص افرادی که تعامل مداومی با این عزیزان دارند در نظر گرفته شود.
ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ آن اﺳﺖ ﻛـﻪ اﻓـﺮاد دارای ﻣﻌﻠﻮلیت در ﻛﻨﺎر ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎی ﺧﻮد از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪیﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴـﺰ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت اﻳﺠﺎد ﺑـﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﮔﺮدد.
در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ افراد دارای ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ ﺑـﻪ ﺗﻮﺻـﻴﻪﻫـﺎی ذﻳـﻞ ﺗﻮﺟـﻪ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ:
- به ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛﻪ هیچ‌گاه ﺑـﻪ ناتوانی اﻓﺮاد ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻜﻨﻴـﺪ. ﻣﻄﻤـﺌﻦ ﺑﺎﺷـﻴﺪ ﻫـرﻛـﺲ دارای ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﺷـﺮاﻳﻂ ﺑـﺮوز آن ﻓـﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد.
- اﻓﺮاد دارای ناتوانی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮاﻫـﺎن اﺣﺘـﺮام ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬـﺎ برخوردی مناسب داشت.
- ﺑﺎ وﻗﺎر، ﻣﺘﻮاﺿﻊ و محترم باشید و ﺑﺎ آنها ﻃﻮری رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﻈﺎر دارﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻨﺪ.
- در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﻓﺮاد کم توان در ﻛﻨﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ.
- در ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای معلولیت ﺑـﺎ آﻧـﺎن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت واﺿﺢ، ﺷـﻔﺎف و ﺳـﺎده ﺻـﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴـﺪ. از ادا ﻛـﺮدن ﺟﻤﻼت ﺑﻪ ﺻـﻮرت دﺳـﺖ و ﭘـﺎ ﺷﻜـﺴﺘﻪ و ﻧـﺎﻣﻔﻬﻮم اﺟﺘﻨﺎب ورزﻳﺪ.
-
اﮔﺮ در ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای معلولیت ﻣـﺸﻜﻞ دارﻳـﺪ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑـﺎ آﻧـﺎن ﻣﻄـﺮح ﻧﻤـﻮده و از آﻧﻬـﺎ در اﻳـﻦ ﺧــﺼﻮص ﻛﻤــﻚ ﺑﮕﻴﺮﻳــﺪ. ﭼﻨﺎﻧﭽــﻪ ﺗــﺎﻛﻨــﻮن ﻋﻤــل اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم داده‌اﻳﺪ ﺑﺎ ﺷﻬﺎﻣﺖ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻨﻴﺪ و ﺗﻼش ﻛﻨﻴﺪ آن رﻓﺘﺎر را اﺻﻼح ﻛﻨﻴﺪ.
- از ﻇﺎﻫﺮ اﻓﺮاد در ﻣﻮرد ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ آﻧﺎن ﻗﻀﺎوت ﻋﺠﻮﻻﻧﻪ ﻧﻜﻨﻴﺪ، ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻴﺪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎ در ﻇﺎﻫﺮ اﻓﺮاد ﻣـﺸﺨﺺﻧﺒـﻮده و اﻣﻜﺎن دارد ﺷﻤﺎ ﻧﺘﻮاﻧﻴﺪ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت درﺳـﺘﻲ را اﺗﺨـﺎذ ﻛﻨﻴﺪ.
- ﺑــﺪون اﺟــﺎزه و ﻫﻤــﺎﻫﻨﮕﻲ ﻻزم از وﺳــﺎﻳﻞ ﻛﻤــﻚ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ اﻓﺮاد دارای معلولیت(ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﺮﺧـﺪار، ﻋـﺼﺎ و…) اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﻨﻴﺪ و ﻳﺎ آن را ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ننمایید.
- در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای ناتوانی ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺳﻦ و ﺟﻨﺴﻴﺖ آﻧﺎن رﻓﺘﺎری ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ.
- اﻓﺮاد ﻋﺎدی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻮاﺟﻪ ﺷـﺪن ﺑـﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ و ﺑﺮوز اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺜﺒﺖ با ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای معلولیت ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺤﺪودﻳتﻫﺎ در دﺳﺖ دادن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﺠﻠـﻪ ﻧﻜﻨﻴـﺪ و اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ اول آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ اﻣﺮ ﭘـﻴﺶ ﻗـﺪم ﮔﺮدﻧـﺪ. ﺑﺪون دﺳـﺖ دادن، ﺑـﺎ ﻧـﺸﺎن دادن ﭼﻬـﺮه ﺑـﺸﺎش و ﺧﻨﺪان ﻫﻢ ﻣﻲ ﺗـﻮان در ﺑﺮﻗـﺮاری ارﺗﺒـﺎط ﺳـﺎزﻧﺪه و دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد.
-
هیچ‌گاه در ﻣـﻮرد ﭼﮕـﻮﻧﮕﻲ ﺑـﺮوز ﻣﻌﻠﻮﻟﻴـﺖ از اﻓـﺮاد کم‌توان ﺳﺆال ﻧﻜﻨﻴﺪ. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺿﺮورﺗﻲ در آن اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﺑﺘﺪا ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ را آﻣـﺎده ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻓﺮد دارای معلولیت ﺑﺎ رﻏﺒﺖ ﺑﻪ ﺳـﺆاﻻت ﺷـﻤﺎ ﭘﺎﺳـﺦ دﻫﺪ .
- در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ اﻓﺮاد دارای معلولیت از ﮔﻔـﺘﻦ ﻛﻠﻤـﺎت ﻣﻨﻔﻲ و ﺗﺤﺮﻳﻚآﻣﻴﺰ اﺟﺘﻨﺎب ورزﻳﺪ ﻣـﺜﻼ در ﻫﻨﮕـﺎم روﺑﺮوﺷﺪن ﺑﺎ ﻓﺮدی ﻛﻪ ام اس دارد ﺑﻪ ﺟـﺎی ﮔﻔـﺘﻦ ﻛﻠﻤﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ام اﺳﻲ اﺳﺖ و… ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﺷـﻔﺎف ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺑﻴﻤﺎری ام‌اس دارد .
- ﺑﻪ ﻳﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﻛـﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴـﺖ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﻲ از ﻛـﺎراﻓﺘﺎدﮔﻲ و ﻣﻨـﺰوی ﺷـﺪن ﻧﻴـﺴﺖ؛ ﺑـﺴﻴﺎری از اﻓـﺮاد دارای معلولیت در ﺑـﺴﻴﺎری زﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎ ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪ ﺑـﻮده و ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨــﺪ در ﺻــﻮرت ﻣﻨﺎﺳــﺐ بودن شرایط ﺑـﻪ ﻃــﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ.
- در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﺑﺎ اﻓـﺮاد دارای معلولیت ﺑـﻪ وﻳـﮋه اﻓـﺮاد ﺑـﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎی ﮔﻔﺘﺎری ﺑﺎﻳﺪ زﻣـﺎن ﺑﻴـﺸﺘﺮی ﺟﻬـﺖ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ در اﺧﺘﻴﺎر آﻧﺎن ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
- ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺻـﻮرت واﺿـﺢ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ، اﻓﺮادی ﻛﻪ دارای بیماری‌هایی ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻳﺎﺑﺖ، ﺻـﺮع، اﻧـﻮاع ﺳـﺮﻃﺎنﻫـﺎ ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴـﻮی، ﺑﻴﻤﺎری‌هایﻋﺮوﻗـﻲ و … ﻫـﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﺑـﺎ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ روﺑﺮو ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﻟﺬا ﻻزم اﺳﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ رﻓﺘﺎری ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺖ.
- افراد دارای معلولیت در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﻋـﻮارض ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﺖ از ﻗﺒﻴـﻞ داﺷـﺘﻦ درد، اﺳـﺘﻔﺎده از داروﻫـﺎ، ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ داروﻫـﺎ و… ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ ﺑـﻲﻗـﺮاری، ﺧﻮاب‌آﻟﻮدﮔﻲ، اﺧﺘﻼل در ﻗﺪرت ﺗﻔﻜﺮ و ﺗﻜﻠـﻢ و … ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ ﻛـﻪ ﺿـﺮورت دارد ﺷـﺮاﻳﻂ آﻧـﺎن را درک ﻛﺮده و ﺑﺮﺧﻮردی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ.
- ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻜﻨﻴﺪ اﻛﺜﺮﻳﺖ اﻓﺮاد دارای معلولیت اﻳـﻦ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ را دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧـﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨـﺪ، اﻏﻠـﺐ اﻳـﻦ اﻓﺮاد از ﻛﺎر اﻓﺘﺎده و ﺑﻴﻤﺎر نیستند .
