از ماشین پرنده تا فناوری نانو؛ هالیوود چگونه آینده فناوری را به تصویر کشید؟

هنر همیشه مکانی امن برای شکوفایی خلاقیت انسان بوده است. جایی که در آن محدودیتی وجود ندارد و می‌توان به هر آنچه در ذهن نقش می‌بندد جان داد. در رمان بیست هزار فرسنگ زیر دریا، ژول ورن زیردریایی غول‌پیکری خلق کرد که با نمونه‌های مشابه در عصر حاضر تفاوت چندانی ندارد. این اتفاق بارها در آثار دیگر هنرمندان نیز رخ داده است.

دنیای سینما نیز از این قاعده مستثنی نیست. تنها پل میان دنیای بی‌نظیر و بدون محدودیت فیلم‌‎ها و جهان واقعی، خلاقیت است. بارها در آثار مختلف سینمایی، خصوصاً آن‌هایی که در ژانر علمی-تخیلی ساخته می‌شوند، دستگاه‌های آینده‌نگرانه‌ای را دیده‌ایم. از خودروهای خودران گرفته تا تلفن‌های همراه، همگی روزی بخشی از آثار علمی-تخیلی بوده‌اند.

در میان فیلم‌های علمی-تخیلی بعضی بیشتر از دیگر آثار در ذهن ما نقش بسته‌اند زیرا موفق شده‌اند کانسپت بعضی دستگاه‌های عصر حاضر را به نمایش گذاشته و به نوعی خلق آن‌ها را پیش‌بینی کنند. از این فیلم‌ها می‌توان به پیشتازان فضا، جنگ ستارگان، نابودگر و… اشاره کرد.

حال بیایید با یکدیگر به دنیای سینما سری زده و ببینیم کدام دستگاه‌ها ابتدا روی پرده‌ی جادویی دیده شدند و سپس پا به دنیای فناوری گذاشتند.

خودروهای خودران

• نام فیلم: یادآوری کامل (Total Recall)
• سال تولید: ۱۹۹۰

در «یادآوری کامل» موارد جالبی دیده می‌شود که از آن‌ها می‌توان به فناوری کنترل حافظه،‌ نمایشگرهایی به اندازه‌ی دیوار، تبلیغاتی از پرواز به مریخ و چند گزینه‌ی دیگر اشاره کرد. اما جذاب‌ترین آن‌ها پیش‌بینی خودروهای خودران است.

در این فیلم تاکسی‌هایی به نام Johnnycabs وجود دارند که توسط ربات‌های انسان‌نما کنترل می‌شوند. درواقع، این طراحی حاصل دیدگاه انسان‌های آینده‌نگر در اواخر دهه ۸۰ است و مطمئناً با چیزی که امروز خودروی خودران تلقی می‌شود تفاوت دارد.

شاید Johnnycab امروز کمی احمقانه و ساده‌لوحانه به نظر برسد، اما این امر تنها بدین دلیل است که ما دقیقاً می‌دانیم ماشین‌های خودران چگونه هستند. خودروهای امروزی سنسور دارند و از دوربین‌های مختلف برای کنترل رانندگی استفاده می‌کنند و به هیچ ربات انسان‌نمایی برای حرکت نیاز ندارند.

پهپادهای نظامی

• نام فیلم: نابودگر (The Terminator)
• سال تولید: ۱۹۹۸

فیلم پرفروش علمی-تخیلی جیمز کامرون به نام «نابودگر» نگاهی دیگر به آینده دراختیار بینندگانش قرار داد که در میان آن‌ها ربات‌های قاتل و پهپادهای نظامی به چشم می‌خورد.

در اوایل دهه ۱۹۸۰، ارتش آمریکا به صورت گسترده تجربه‌ی استفاده از پهپادها را داشت. اما در دهه ۲۰۰۰ بود که پیش‌بینی نابودگر درباره‌ی پهپادهای نظامی به حقیقت پیوست. MQ-1 Predator که برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ مورد استفاده قرار گرفت، اولین پهپاد نظامی شناخته‌شده‌ای است که می‌تواند از سلاح‌هایی که از راه دور توسط اپراتورهای زمینی فعال می‌شوند، استفاده کند.

ماشین‌های پرنده

• نام فیلم: بلید رانر (Blade Runner)
• سال تولید: ۱۹۸۲

هنگامی که صحبت از فیلم‌های علمی‌-تخیلی آینده‌نگرانه می‌شود، بسیاری «بلید رانر» را به یاد می‌آورند. این اثر پیش‌بینی‌های جسورانه‌ای برای سال ۲۰۱۹ داشته است که از آن‌ها می‌توان به مارهای در آستانه‌ی انقراض، اندرویدهایی که کاملاً شبیه به انسان هستند، باران بی‌وقفه در لس‌آنجلس و مستعمرات فضایی اشاره کرد.

در میان تمام این موارد، بلید رانر موفق شده چند پیش‌بینی درست نیز داشته باشد. یکی از آن‌ها ماشین‌های پرنده‌ای به نام اسپینر است که بخش مهمی از جهان بلید را تشکیل می‌دهد. در طول این فیلم بارها وسیله‌ی نقلیه مذکور در آسمان شهر دیده می‌شود.

از دهه ۱۹۵۰، خودروهای پرنده به‌عنوان بخشی جدانشدنی از آرزوها و اهداف مهندسان بوده‌اند. در میان بسیاری از تلاش‌ها برای ساخت آن، ConvAirCar Model 118 سال ۱۹۴۷، یکی از به‌یادماندنی‌ترین موارد بود. فردی به نام پل مولر عمر خود را صرف توسعه‌ی نسخه‌های مختلف ماشین آسمان‌نورد کرد و موفق شد چندین دهه به این کار ادامه دهد.

درحالی‌که هنوز خودروهای پرنده را در سطح شهر ندیده‌ایم، اما آن‌ها به‌زودی از راه خواهند رسید. تعدادی از شرکت‌ها در حال ساخت وسایل نقلیه‌ای هستند که می‌توان آن‌ها را «پهپادهای مسافربری» با توانایی پرواز خودکار و فرود عمودی دانست.

خانه هوشمند

• نام فیلم: بذر شیطان (Demon Seed)
• سال تولید: ۱۹۷۷

برخی از طرفداران سینما به «خانه هوشمند» (Smart House)، اثر ۱۹۹۹ دیزنی، به‌عنوان اولین حضور بزرگ اینترنت اشیا و فناوری خانه هوشمند در صنعت فیلم اشاره می‌کنند. همچنین زمانی که نام خود اثر نیز خانه‌ هوشمند است، این مسئله جدی‌تر می‌شود.

اما برای اینکه بتوانید اولین نمونه‌ی خانه هوشمند را ببینید بهتر است کمی عقب‌تر رفته و فیلم ترسناک علمی-تخیلی «بذر شیطان» محصول ۱۹۷۷ را تماشا کنید.

در بذر شیطان دانشمندی «Proteus IV»، رایانه‌ای با هوش مصنوعی را توسعه می‌دهد. اما زمانی که سیستم مذکور به همسر خالقش دلبستگی پیدا می‌کند، خودش را روی رایانه‌ای در خانه‌شان نصب کرده و کنترل تمام فناوری و دستگاه‌های آنجا را در دست می‌گیرد.

بذر شیطان به‌راحتی می‌تواند طرح اولیه‌ی فناوری مدرن خانه‌های هوشمند از چراغ‌های Philips Hue گرفته تا قفل‌های Kevo و ده‌ها دستگاه اینترنت اشیای دیگر باشد.

مهندسی ژنتیک

• نام فیلم: پارک ژوراسیک (Jurassic Park)
• سال تولید: ۱۹۹۳

«پارک ژوراسیک» پایه‌ی علمی محکمی ندارد زیرا DNA دایناسورها به اندازه‌ای حفظ نشده که بتوان آن‌ها را بار دیگر زنده کرد و به جهان امروزی آورد، اما اثر استیون اسپیلبرگ سکوی پرش فوق‌العاده‌ای برای کاوش در مهندسی ژنتیک امروزی محسوب می‌شود.

درحالی‌که در سال ۱۹۹۳ این تنها ایده‌ای خیالی بود، این روزها ویرایش ژن مبتنی بر CRISPR و زیست‌شناسی مصنوعی توانایی ما را برای ویرایش «کد» بیولوژیکی متحول می‌کند و حتی اجازه می‌دهد به بازگرداندن گونه‌های منقرض‌شده فکر کنیم. به این زودی‌ها شاهد دایناسورهای زنده نخواهیم بود، اما دانشمندان به‌دنبال بازگرداندن گونه‌هایی مانند ماموت‌های پشمی و دیگر موجودات دوران پلیستوسن هستند.

چاپ سه‌بعدی زیستی

• نام فیلم: الیسیوم (Elysium)
• سال تولید: ۲۰۱۳

الیسیوم فیلمی است که به مشکلات عمیق اجتماعی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه یک درصد جهان به قدری قدرتمند هستند که ۹۹ درصد باقی را کنترل می‌کنند. در این اثر فناوری‌ جذاب چاپ زیستی دیده می‌شود که ثروتمندان آن را برای فرار از بیماری‌ها به کار می‌برند.

اکنون چند سالی است که دانشمندان در حال توسعه‌ی چاپگرهای سه‌بعدی هستند که توسط «جوهرهای زیستی» حاوی سلول و مواد پشتیبانی، قادر به تولید بخش‌هایی از اعضای بدن انسان است. در همین سال گذشته، فناوری مذکور بسیار پیشرفت کرد، تا جایی که شاید طی چند سال آینده بتوان استخوان‌ها، پوست و اندام‌های حیاتی را به کمک پرینترهای سه‌بعدی تولید و به افرادی که به آن‌ها نیاز دارند رساند.

فناوری نانو

• نام فیلم: مردی با کت و شلوار سفید (The Man in The White Suit)
• سال تولید: ۱۹۵۱‍

با وجود اینکه «مردی با کت و شلوار سفید» سال‌ها پیش ساخته شده، اما این اثر به خوبی ظهور فناوری‌های جدید و چالش‌های اجتماعی آن را به تصویر می‌کشد. درحالی‌که فیلم مذکور روی علم پلیمر و نساجی تمرکز دارد، اما می‌توان آن را گزینه‌ای عالی برای کاوش در فناوری نانو دانست.

مردی با کت و شلوار سفید درباره‌ی اختراع پارچه‌ای مقاوم دربرابر لکه است که هرگز نیاز به شست‌وشو ندارد. محصولی که درحال‌حاضر تولید شده و دقیقاً همین کارایی را دارد. در سال ۲۰۰۵ یکی از شرکت‌ها شروع به فروش شلواری کرد که به کمک فناوری نانو درمقابل لکه‌ها مقاوم شده بود.

البته نانوتکنولوژی کارایی بیشتری نسبت به تولید لباس‌های ضد لک دارد و در همه‌جا از صفحه‌نمایش تلفن‌های هوشمند و تراشه‌های کامپیوتر گرفته تا کرم‌های ضد آفتاب و سلول‌های خورشیدی یافت می‌شود. اما شاید بتوان گفت جرقه‌ی آغاز آن به بیش از نیم قرن پیش و مردی با کت و شلوار سفید باز می‌گردد.

تماس تصویری

• نام فیلم: ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (۲۰۰۱: A Space Odyssey)
• سال تولید: ۱۹۶۸

فهرست دستگاه‌های پیش‌بینی‌شده در «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» می‌تواند خود مقاله‌ای جداگانه را تشکیل دهد. از تبلت گرفته تا گردشگری فضایی همگی مواردی هستند که در دنیای آینده‌نگرانه این فیلم مشاهده می‌شوند. اما گزینه‌ای وجود دارد که بیش از باقی عناصر موجود در اثر مذکور توجه ما را به خود جلب کرده است: تماس تصویری.

تماس تصویری در «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» بارها به نمایش گذاشته می‌شود، مانند زمانی که دکتر هیوود فلوید از ایستگاه فضایی در مدار زمین با خانواده‌ی خود تماس می‌گیرد.

البته نوآوری‌های دیگری نیز در این صحنه دیده می‌شود. فلوید برای شروع تماس، کارت اعتباری را در دستگاه وارد می‌کند. در دهه ۱۹۶۰، کارت‌های اعتباری به اندازه امروز رایج نبودند و این قسمت نشان می‌دهد که حتی فراگیر شدن آن نیز توسط نویسنده پیش‌بینی شده بود.

دنیای فناوری رابطه‌ای طولانی مدت (۵۰ سال) با کانسپت تلفن تصویری دارد و طی سال‌ها تلاش‌های زیادی برای به تحقق بخشیدن آن انجام شده است. پیکچرفون برای اولین بار در نمایشگاه جهانی ۱۹۶۴ به نمایش درآمد و پس از آن بارها خرده‌فروشی‌ها ظاهر شد. البته همه‌ی این دستگاه‌ها با شکست مواجه شدند تا زمانی که اینترنت آمد و تماس تصویری امروزی پا به دنیای فناوری گذاشت.

تلفن همراه

• نام فیلم: پیشتازان فضا (Star Trek)
• سال تولید: ۱۹۶۶

تلفن‌های همراه با انبوهی از ویژگی‌های قابل‌توجه به ضرورتی در زندگی مدرن تبدیل شده‌اند. اولین گوشی در سال ۱۹۷۳ با نام Motorola DynaTAC اختراع شد. این محصول دستگاهی بزرگ بود که ۱٫۱ کیلوگرم وزن داشت و حدود ۳۵ دقیقه زمان مکالمه ارائه می‌داد.

موتورولا DynaTAC توسط مارتین کوپر و گروه او اختراع شد که تنها در عرض ۹۰ روز آن را طراحی کردند. شایعه‌ای قدیمی وجود دارد که ادعا می‌کند کوپر از دستگاه ارتباطی کاپیتان کرک در «پیشتازان فضا» برای ساخت تلفن همراه الهام گرفته است.

بااین‌حال، کوپر در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۵ اظهار داشت که الهام اصلی از کمیک استریپی به نام دیک تریسی بوده است که در آن فردی از «رادیو دوطرفه مچی» استفاده می‌کند.

تبلت‌های تاشو

• نام سریال: وست ورلد (WestWorld)
• سال تولید: از ۲۰۱۶

یکی از ابزارهای پراستفاده در دو فصل اول وست ورلد تبلتی سه‌گانه بود که برنارد از آن استفاده می‌کرد. اما در فصل سوم این دستگاه ارتقا یافت و شاهد استفاده شخصیت اصلی از تبلتی دارای نمایشگر کشویی بودیم.

اکنون چند سالی است که تلویزیون‌های رول‌شونده توسط شرکت‌هایی مانند ال‌جی برای خرید دردسترس هستند. تاکنون نمونه‌های اولیه‌ی مخلتفی از گوشی‌های هوشمند و تبلت‌هایی با نمایشگرهای تاشو دیده‌ایم. مطمئنا تا رسیدن این نوع از تبلت‌ها به بازار فاصله‌ی زیادی نداریم.

ژست‌های حرکتی

• نام فیلم: گزارش اقلیت (Minority Report)
• سال تولید: ۲۰۰۲

استیون اسپلیبرگ در «گزارش اقلیت» تلاش می‌کند جهان را در سال ۲۰۵۴ به تصویر بکشد. اثر مذکور به قدری خوب این کار را انجام می‌دهد که می‌توان آن را آغازگر بعضی از محصولات فناوری دنیای امروزی دانست.

یکی از فناوری‌های الهام‌بخش از گزارش اقلیت، ژست‌های حرکتی است. جان آندرکوفلر، مشاور علم و فناوری این فیلم، در مصاحبه‌ای با مجله‌ی دانشگاهی علوم اجتماعی گفت:

ما خیلی سخت کار کردیم تا رابط حرکتی فیلم واقعی به نظر برسد.

در این فیلم، شخصیت کروز تصاویر هولوگرافیک را با کشیدن دست و حرکت بازوهایش دستکاری می‌کند.

تصویر هولوگرافیک

• نام فیلم: جنگ ستارگان: امیدی جدید (Star Wars: A New Hope)
• سال تولید: ۱۹۷۷

یکی از اولین استفاده‌های هولوگرام، در صحنه‌ای نمادین در فیلم «جنگ ستارگان: امیدی جدید» بود، زمانی که تصویر پرنسس لیا از R2D2 پخش می‌شود. به‌طور کلی، مجموعه‌های «جنگ ستارگان» و «پیشتازان فضا» آینده‌نگری بی‌نظیری در زمینه‌ی دنیای فناوری داشته‌اند.

دانشمندان با استفاده از صفحه‌نمایشی خاص و مجموعه‌ای از تصاویر منعکس‌شده که روی یکدیگر قرار می‌گیرند، موفق به ایجاد توهم تصاویر سه‌بعدی شده‌اند. تاکنون چندین بار از این فناوری برای نمایش هولوگرافیک استفاده شده است. برای مثال، در مراسم Billboard Music Awards سال ۲۰۱۴، تصویر هولوگرافیک مایکل جکسون هنگامی که موسیقی او در حال پخش بود، به نمایش درآمد.

مترجم جهانی

• نام فیلم: پیشتازان فضا: مجموعه اصلی (Star Trek: The Original Series)
• سال تولید: ۱۹۶۶

ایده‌ی دیگری که از Star Trek: The Original Series به دنیای فناوری وارد کرد، مترجم جهانی است. کرک و خدمه‌اش در سراسر کهکشان پرواز می‌کردند و دستگاهی داشتند که توانایی ترجمه هر زبانی را داشت.

هنوز در دنیای واقعی به محصولی دست نیافته‌ایم که بتواند بدون هیچ مشکلی تمامی زبان‌ها را ترجمه کند، اما می‌توان گفت در آینده‌ای نه‌چندان دور به آن دست پیدا خواهیم کرد.

دستگاه‌های بلوتوثی

• نام فیلم: پیشتازان فضا: نسل بعدی (Star Trek: The Next Generation)
• سال تولید: ۱۹۸۷

در سری اصلی پیشتازان فضا شاهد استفاده از دستگاه ارتباطی بسیار کوچکی بودیم که توسط شخصیت‌ها استفاده می‌شود. افسر ارتباطات، ستوان اوهورا، دستگاهی را در گوش خود قرار می‌گذاشت که به او اجازه می‌داد ارتباطات را در سراسر فضا نظارت کند. در «پیشتازان فضا: نسل بعدی» همه افسران دستگاهی را که «ارتباط‌دهنده» نامیده می‌شد روی لباس‌های خود داشتند. آن‌ها به اعضای خدمه اجازه می‌دادند حتی از فواصل دور با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

امروزه همه با دستگاه‌های بلوتوثی آشنا هستیم و از هدفون‌های بی‌سیمی استفاده می‌کنیم که به نمونه‌ی موجود در «پیشتازان فضا: نسل بعدی» شباهت دارند.

برای ادای احترام به مجموعه‌ای که ایده‌ی این فناوری را دراختیار ما قرار داد، شرکت ThinkGeel دستگاه بلوتوثی به شکل «ارتباط‌دهنده» موجود در «Star Trek: The Next Generation» تولید کرده است.

تبلت

• نام فیلم: ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (۲۰۰۱: A Space Odyssey)
• سال تولید: ۱۹۶۸

همان‌طورکه پیش‌تر اشاره شد فهرست دستگاه‌های پیش‌بینی‌شده در «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» می‌تواند خود مقاله‌ای جداگانه را تشکیل دهد. حال می‌خواهیم به یکی دیگر از دستگاه‌های آینده‌نگرانه موجود در این فیلم نگاهی بیندازیم.

تبلت‌ها یکی از جذاب‌ترین محصولاتی هستند که در دنیای فناوری امروز یافت می‌شوند. تاکنون مدل‌های مختلفی از آن‌ها توسط شرکت‌های بزرگ ساخته شده و مدل‌های گوناگونی در بازار وجود دارند؛ اما اولین بار این دستگاه را کجا دیدیم؟

در شاهکار علمی-تخیلی استنلی کوبریک، فضانوردان رایانه‌های دستی‌ای را حمل می‌کردند که حاوی تمام اطلاعاتی بود که احتمالاً به آن نیاز داشتند. در فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی «Star Trek»، اعضای خدمه دارای PADD بودند که مخفف Personal Access Display Device بود. هر دو این‌ها نمونه‌هایی از اولین تصورات از تبلت هستند.

هاوربرد

• نام فیلم: بازگشت به آینده قسمت دوم (Back to the Future Part II)
• سال تولید: ۱۹۸۹

سه‌گانه‌ی بازگشت به آینده از آثار لذت‌بخش سینما است که داستانی درباره‌ی سفر در زمان را روایت می‌کند. قسمت دوم آن به دیدگاه نویسنده و کارگردان درباره‌ی سال ۲۰۱۵ مربوط می‌شود.

یکی از مواردی که شاهد آن بودیم هاوربرد است که تولیدکنندگان فیلم مذکور ساخت آن را پیش‌بینی کرده بودند. شاید این وسیله به‌گونه‌ای که در فیلم مشاهده می‌کنیم به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگیرد، اما نمی‌توان وجود آن را انکار کرد.

اولین هاوربرد واقعی در ۲۰۱۵ توسط Arx Pax، شرکتی مستقر در کالیفرنیا ایجاد شد. این شرکت معماری میدان مغناطیسی‌ای را اختراع کرد که برای شناور کردن وسیله‌ی مذکور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیلبوردهای دیجیتالی

• نام فیلم: بلید رانر (Blade Runner)
• سال تولید: ۱۹۸۲

شاهکار علمی-تخیلی کلاسیک، «بلید رانر» دنیایی تکنو پاپ را به تصویر می‌کشید. در شهرها، بیلبوردهای عظیم با تصاویر متحرک بر فراز ساختمان‌ها برافراشته بودند و آخرین امکانات دنیای فناوری را تبلیغ می‌کردند. درست همان‌طورکه «بلید رانر» پیش‌بینی کرد، بیلبوردهای دیجیتال درحال‌حاضر رایج هستند و در کشورهای مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تزریق بدون سوزن

• نام فیلم: مجموعه پیشتازان فضا (Star Trek)
• سال تولید: –

یکی دیگر از ابزارهای پیش‌بینی‌شده در سری پیشتازان فضا «هیپوسپری» است. این دستگاه دارو را بدون نیاز به سوزن به بدن بیمار تزریق می‌کند. حتی می‌توان آن را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که هر دارویی را درصورت نیاز ارائه دهد.

حال دانشمندان MIT سیستم تزریق بدون سوزنی ساخته‌اند که عملاً مشابه هیپوسپری عمل می‌کند. این دستگاه داروهای مایع را با فشار بسیار بالا وارد پوست می‌کند و باعث می‌شود آن‌ها به درون بدن بیمار نفوذ کنند بدون اینکه نیازی به سوزن باشد.

هدست واقعیت مجازی

• نام فیلم: مرد چمن‌زن (The Lawnmower Man)
• سال تولید: ۱۹۹۲

تاکنون بارها در فیلم‌های مختلف دستگاهی نمایش داده شده که می‌تواند کاربران را به دنیای ساخته‌شده توسط رایانه منتقل کند. در آثاری مانند «Total Recall» ،«Matrix» و «Surrogates» شاهد استفاده از دستگاهی هستیم که کل بدن

کاراکتر را به دنیای مجازی متصل می‌کنند. فیلم‌های دیگری مانند «Hackers» ،«Lawnmower Man» و «Johnny Mnemonic» کانسپت هدست‌های واقعیت مجازی را به تصویر می‌کشند.

در این میان، The Lawnmower Man فیلمی بود که توانست مفهوم واقعیت مجازی را به افراد بیشتری نشان دهد درنتیجه می‌توان آن را اولین اثری دانست که در سال ۱۹۹۲ دست به چنین کاری زد.

حال در عصری هستیم که دیگر هدست‌های واقعیت مجازی دستگاه‌هایی نسبتاً معمولی محسوب می‌شوند و محققان سعی دارند با قدم به دنیای واقعیت ترکیبی آن‌ها را به‌روزتر کنند.