با چه افرادی نباید ازدواج کرد ؟

نویسنده : محمد جلال کوشکی

انتخاب همسر یکی از مهم ترین گزینش ها در زندگی هر فرد تلقی می شود. دو انسان با وجود تمام همسانی ها طبیعتا در دو محیط جداگانه تربیت یافته اند و بدیهی است که با اختلافاتی همراه باشند. امانوع و میزان نا هماهنگی ها می تواند اثرات مخربی را در سطوح مختلف بر جای بگذارد. بر حسب این که هر یک دارای چه ضعفی باشند مسیر زندگی را تغییر خواهند داد. اما بهتر است بحث خود را با حدیثی راهگشا از امام موسی بن ‏جعفر(ع) ادامه دهیم که به چند گونه ازدواج هشدار می‏دهند. حدیث امام کاظم(ع) به شرح زیر استانتخاب همسر یکی از مهم ترین گزینش ها در زندگی هر فرد تلقی می شود. دو انسان با وجود تمام همسانی ها طبیعتا در دو محیط جداگانه تربیت یافته اند و بدیهی است که با اختلافاتی همراه باشند. امانوع و میزان نا هماهنگی ها می تواند اثرات مخربی را در سطوح مختلف بر جای بگذارد. بر حسب این که هر یک دارای چه ضعفی باشند مسیر زندگی را تغییر خواهند داد. اما بهتر است بحث خود را با حدیثی راهگشا از امام موسی بن ‏جعفر(ع) ادامه دهیم که به چند گونه ازدواج هشدار می‏دهند. حدیث امام کاظم(ع) به شرح زیر است:«خیر الجواری ما کان لک فیه هوی و کان لها عقل و أدب فلستَ تحتاج إلی أنْ تأمر و تنهی؛ و دون ذلک ما کان لک فیه هوی و لیس لها أدب فأنْتَ تحتاج إلی الاْ ءمر و النهی؛ و دونها ما کان لک فیها هوی و لیس لها عقل و لا ادب فتصبر علیها لمکان هواک فیها؛ و جاریه لیس لک فیها هوی و لیس لها عقل و لاأدب فتجعل بینک و بینها الْبحر الأخضر(۱)

بهترین زنان، زنی است که بدو علاقه‏مند باشی و او شعور و ادب داشته باشد. در این صورت به امر و نهی او محتاج نیستی. در مرحله بعد، زنی است که او را دوست داری، ولی ادب نشده و باید او را امر و نهی کنی. در مرحله سوم، زنی است که بدو علاقه‏مند هستی اما نه ادب شده و نه شعور دارد و نه ادب‏پذیر است و به خاطر علاقه‏ای که به او داری، تحملش می‏کنی. اما زنی که نه بدو علاقه‏مندی و نه شعور و ادب دارد، مناسب است که دریایی بیکران را بین خود و او فاصله قرار دهی!»

کسی که تن‏پروری پیشه کرده و از کار و کوشش ابا دارد و چشم به آسمان دوخته تا روزیِ او بدون حساب از آسمان فرو ریزد، چوب جهالت و خوش‏خیالی خود را خواهد خورد. این حدیث شریف، راهنمای خوبی برای همسریابی است و رهنمود می‏دهد که زیربنای ازدواج باید عشق و علاقه باشد. اگر عشق و علاقه وجود داشته باشد، ملاک اصلی وجود دارد. حال چنانچه طرف شما علاوه بر محبوب بودن، دارای شعور و تربیت باشد، بهترین همسر است و با شعور و تربیتی که دارد، وظیفه‏اش را تشخیص می‏دهد اما اگر تربیت نشده ولی شعور و درک و زمینه تربیت را داشته باشد، باید او را تربیت کنی و راه و چاه را نشانش بدهی. اگر قلب شما را تسخیر کرده ولی عقل و ادب ندارد، عشق و علاقه شما را به تحمل بی‏ادبی‏ها و نافهمی‏های او وا می‏دارد، ولی ازدواج با زنی که نه به او علاقه‏مندی و نه شعور و ادب دارد، کار غلطی است، زیرا هیچ جاذبه و انگیزه‏ای برای این میثاق و پیوند وجود ندارد و پیوندی محکوم به فروپاشی می‏باشد.

با توجه به این حدیث، جوانان باید از چند نوع ازدواج پرهیز کنند:

۱) ازدواج زودرس:

کسی که به رشد عقلی نرسیده و ازدواج، همسری، زندگی مشترک و تعهد متقابل را درک نمی‏کند، طبیعی است که ازدواج با او، ناپخته و پیش از موعد است. این ازدواج‏ها در معرض فروپاشی می‏باشند. یکی از اصحاب امام صادق(ع) به ایشان عرض کرد: ما فرزندان خود را در کودکی همسر می‏دهیم. امام فرمود: اگر در کودکی ازدواج کنند، مشکل است با هم الفت یابند. همسر و شوهر دادن پسر و دختری که هنوز به رشد عقلی نرسیده ‏اند، گرچه به رشد جنسی رسیده باشند، ازدواجی است که طرفین به هم علاقه‏ مند نشده و همدیگر را به عنوان همسر آینده انتخاب نکرده ‏اند. احتمال اینکه بعد از رشد و فهمیدن به هم علاقه ‏مند شوند و زندگی پر از عشق و صمیمیتی را تشکیل دهند، چندان قوی نیست. نباید بنای مهم ازدواج را بر چنین زمینه سستی نهاد.

ازدواج با افراد بی قید وبند مایه سرافکندگی شماست و مجبور می‏شوید به خاطر هوای دل‏تان رنج سرشکستگی در اجتماع را تحمل کنید.

۲) ازدواج ترحم آمیز:

ازدواج از روی ترحم هم صحیح نمی‏باشد، زیرا در این نوع ازدواج نیز عشق و علاقه طرفین وجود ندارد و یک طرف برای خدمت به فردی ضعیف و مظلوم گذشت می‏کند. معلوم نیست تا چه زمان بتواند روی خواسته ‏های خود پوشش گذاشته و بر خلاف میل، با همسری که بدو دلبستگی ندارد، به خوبی سر کند. این نوع اقدام، اجباری و غیر طبیعی است و حرکت خلاف طبیعت دوام ندارد. ازدواج، با بخشش مال و دستگیری از دیگران فرق دارد. در آن موارد، فرد برای یک اقدام کوتاه ‏مدت، حرکتی را انجام می‏دهد؛ تازه آن حرکت غیر طبیعی نیست، زیرا لذت دارد، ولی ازدواج یک حرکت، دامنه ‏دار و طولانی است و یک روز و یک ماه و دو ماه نیست بلکه باید عمری را سپری کنند. بعید است فردی بتواند یک عمر بر خواسته‏ های طبیعی خود سرپوش بگذارد. سرپوش گذاشتن بر خواسته ‏های صحیح و پسندیده و طبیعی، شرعی نیست.

۳) ازدواج اجباری:

ازدواج با فردی که مورد علاقه شما نیست، به سبب اطاعت از امر پدر و مادر و بستگان نیز پسندیده نیست. اگر چه اطاعت از امر پدر و مادر پسندیده و ارزشمند است، ولی دستور و امر باید به کار خوب مربوط باشد. ازدواج با فردی که به او دلبستگی ندارید فقط به خاطر اطاعت از پدر و مادر، شبیه ازدواج از روی ترحم و یک حرکت اجباری و غیر پایدار است. از چنین اقداماتی باید برحذر بود.

۴) ازدواج با بی‏بند و بار:

ازدواج با فردی بی‏بند و بار، ولنگار و بی‏قید هر چند قلب شما به او متمایل باشد، کار پسندیده‏ای نیست، زیرا این افراد در طول زندگی اقداماتی می‏کنند و کارهایی از آنان سر می‏زند که پسند هیچ کس نیست و مایه سرافکندگی شماست و مجبور می‏شوید به خاطر هوای دل‏تان رنج سرشکستگی در اجتماع را تحمل کنید و بر اقدامات ناپسند همسر محبوب، ولی بی ‏تربیت و لاابالی خود چشم ببندید و شأن و حرمت اجتماعی خود را زیر پا نهید.

۵) ازدواج با تنبل:

ازدواج با افراد تن‏پرور و تنبل نیز کار صحیحی نیست. جوان باید اهل کار و زحمت و تأمین معاش خانواده باشد. نمی‏توان به استناد آیات و روایاتی مانند: «خداوند آنان را بی‏نیاز می‏گرداند»، ازدواج با افراد تنبل و تن‏پرور را توجیه کرد. خداوند از طریق اسباب و واسطه، روزی می‏دهد. یکی از اسباب روزی دادن، کار و کوشش و تلاش است. کسی که تن‏پروری پیشه کرده و از کار و کوشش ابا دارد و چشم به آسمان دوخته تا روزیِ او بدون حساب از آسمان فرو ریزد، چوب جهالت و خوش‏خیالی خود را خواهد خورد. ازدواج با او، خود را به زحمت انداختن می‏باشد.