دزموند توتو؛ اسقفی که به انسانیت فراتر از مذهب باور داشت

دزموند توتو اسقفی اهل آفریقای جنوبی بود که به خاطر فعالیت های ضد آپارتاید و حمایت از حقوق سیاه پوستان مشهور شد . تلاش هتای دزموند توتو توجه جهانیان را به گناهان نظم آپارتاید جلب کرد و در به ثمر رسیدن مبارزات ضد آپارتاید نقشی تعیین کننده داشت . ویژگی مهم و تاًمل انگیز فعالیت های توتو ، تاًکید او بر مبارزات مسالمت آمیز و به دور از خشونت بود . با اینکه او جامه اسقف ها را بر تن داشت ، نگاهش به انسان ها فراتر از قواعد و چهار چوب های مذهبی بود.

سال‌های آغازین زندگی

دزموند توتو هفتم اکتبر سال ۱۹۳۱ در گلرکزدورپ آفریقای جنوبی به دنیا آمد . پدر او معلم مدرسه و مادرش کارگر خانگی بود . در ۱۲ سالگی همراه خانواده اش به ژوهانسبورک نقل مکان کرد و مادرش آشپز مدرسه بود .

به گفته خود دزموند توتو ، او هرگز فراموش نکرد که وقتی پلیسی سفید پوست پدرش را چلوی او (( پسر )) صدازد  ، پددرش چقدر شرم زده شد. با این حال وقتی کشیشی سفید پوست هنگام عبور از کنار او و مادرش به نشانه احترام کلاه از سر برداشت ، بیشتر تحت تاًثیر قرار گرفت .

آن کشیش سفید پوست تروو هادلستون ، مبارز برجسته علیه آپارتاید بود . آپارتاید به سیاست های تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی گفته می شود . بر اساس آپارتناید به قوانینی سخت گیرانه و تبعیض آمیز علیه سیاه پوستان آفریقای جنوبی اعمال می شد که بیش از ۷۰ درصد جمعیت آن کشور را تشکیل می دادند.

زمانی که دزموند به علت بیماری سل در بیمارستان بستری بود پدر هادلستون تقریباً هر روز به ملاقات او می رفت . دزموند پس از بهبودی ، به حرفه پزشکی علاقه نشان داد و می خواست پزشک شود ، اما به دلیل اینکه خانواده اش نمیتوانستند

از عهده مخارج تحصیل او برآیند ، معلم شد و به تدریس در مدرسه روی آورد.

اولین کنش اجتماعی

توتو سه سال به تدریس مشغول بود تا اینکه روزی در اعتراض به قانون آموزش بانتو از شغل خود استعفا کرد. قانون آموزش بانتو یکی از قوانین جداسازی در آفریقای جنوبی بود که چندین جنبه از سیستم آپارتاید را اجرایی می کرد و استاندارد های آموزشی را برای دانش آموزان سیاه پوست پایین می آورد.

تحصیل در انگلستان و بازگشت به آفریقا

دزموند توتو پس از استعفا از تدریس در مدرسه ، به تحصیل در کالج الهیات سنت پیتر در ژوهانسبورگ نیز مشغول شد تا اینکه در سال ۱۹۶۱ به مقام کشیش آنگلیکن در کلیسای جامع سنت ماری منصوب شد . او پس از خدمت در کلیساهای محلی ، به انگلستان رفت و مشغول به تحصیل در رشته الهیات شد و توانست مدرک لیسانس و فوق لیسانس خود را بگیرد.

دزموند توتو پس از بازگشت به آفریقای جنوبی معاون مدیر شورای جهانی کلیساها شد . در سال ۱۹۷۵ ریاست کلیسای جامع سنت مری در ژوههانسبورگ را به او سپردند . دزموند توتو اولین سیاه پوست آفریقای جنوبی بود که این سمت را داشت . سپس در سال های ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸۷ اسقف لسوتو شد .

شروع فعالیت‌های ضد‌آپارتاید

در سال ۱۹۸۷ دزموند توتو در جایگاه دبیر کل شورای آفریقای جنوبی و سخنگوی اصلی حقوق سیاه پوستان آفریقای جنوبی شروع به فعالیت کرد . او در دهه هشتاد میلادی تمام توان خود را برای جلب توجه ملی و بین المللی به بی عدالتی آپارتاید به کار گرفت . وی گفته بود  (( اگر در مواقع بی عدالتی بی طرف باشید ، طرف ستمگر را گرفته اید . اگر قبل پایش را روی دم موش بگذارد و شما بگویید که بی طرفید از شما قدر دانی نخواهد کرد.

نگرش فرامذهبی توتو

با اینکه دز موند توتو اسقفی مسیحی بود به انسانیت فراتر از مذهب باور داشت و این مسئله را بیان می کرد :

من از صمیم قلب خداوند را شاکرم که دالایی لاما را آفرید . آیا آن طور که برخی گفته اند ، واقعاً فکر می کنید خدا می گوید : (( باشه این یارو دالایی لاما آدم بدی نیست ، ولی حیف که مسیحی نیست )) ؟ من که چنین چیزی را باور نمی کنم ، چون همان طور که خودتان هم می دانید خدا مسیحی نیست .

وی همچنین درباره گاندی گفته است :

خدا از مسیحی نبودن گاندی ناراحنت نیست ، چون خدا مسیحی نیست ! همه فرزندان خدا و اعتقادات متفاوت آن ها به ما کمک می کنند تا به عظمت خدا پی ببریم.

نگاهی به آثار دزموند توتو

۱. شادی؛ شادمانی استوار در دنیای ناپایدار

دزموند توتو در نگارش این کتاب با دالایی لاما ، رهبر دینی بودائیان تبت ، و داگلاس آبرامز همکاری کرده است . آنها کوشیده اند در این کتاب از شادی پایدار در دنیایی پر از مشکل سخن بگویند . سخن اصلی این کتاب این است که شادی حقیقی وابسته به پول ، کار و شهرت نیست بلکه خانه حقیقی شادی قلب و مغز انسان هاست.

۲. مسیر آشتی؛ از استبداد به دموکراسی

دزموند توتو در کتاب (( مسیر آشتی ))  حرکت آفریقای جنوبی از استبداد به سمت دموکراسی را شرح داده و درباره این صحبت کرده است که چطور با صبر و صداقت می توان دنیایی جدید و انسانی تر ساخت .

۳. بخشش؛ شاهراه نجات انسان و جهان از درد و رنج

در این کتاب درباره این صحبت کرده است که  چگونه  کینه و نفرت را از خود دور کنیم و. توانایی بخشش  و گذشت را در خود تقویت کنیم . بر اساس این کتاب ، همه ما انسان ها با هم مرتبط هستیم و این ارتباط از طریق اصل و نسب ایجاد شده است یا به واسطه حوادثی که برای ما رخ می دهند.

۴. مردم رنگین‌کمانی خدا؛ ایجاد انقلاب صلح‌آمیز

این کتاب روایتگر داستان بسیار الهام بخش مبارزات دزموند تو تو در جایگاه سخنگوی اختصاصی جنبش ضد آپارتاید است . تو تو در این کتاب از چندین دهه تجربه اش بهره می گیرد تا به همه ما نشان دهد که چگونه با صداقت و شفقت پیش برویم و دنیایی جدید تر و انسانی تر بسازیم .(( مردم رنگین کمانی خدا )) راهنمای انقلاب صلح آمیز است . انقلابی که نه به پیروزی فکر می کند بلکه به صلح و آشتی همه مردم رنگین کمانی خدا ختم می شود .

۵. بدون بخشش هیچ آینده‌ای وجود ندارد

دزموند تو تو در این کتاب از دوران کودکی و بلوغ خود در دوران آپارتاید می گوید و احساسات خود به اتفاقات مختلف را بررسی می کند . از جمله امکان راًی دادن برای اولین بار در ۶۲ سالگی . انتخاب نلسون ماندلا و قرار گرفتن در جایگاه اسقف اعظم کیپ تاون و دریافت جایزه صلح نوبل در سال ۱۹۸۴. او در این کتاب استدلال می کند که با انکار گذشته نمی توان به آشتی واقعی رسید.