شناخت ویتامین ها و بیماری های ناشی از کمبود آنها

ویتامین آ (A ) :
برای مثال به چند قلم از گیاهان که این ویتامین در آنها وجود دارد اشاره می کنیم : گندم ، هویج ، کاهو ، کدو زرد ، نخود و …
به مقدار کمتری می توان در میوه جات دیگر که در آن موجود است آن را یافت ، مثل : هلو ، موز ، زردآلو و …
موضوع جالب این که ما توانایی آن را داریم ویتامین را به طور غیر مستقیم استفاده کنیم . مثلا حیواناتی که از گیاهان استفاده می نمایند محصولات وجودی آنان نیز ترکیبی از همان غذاهای گیاهی است ، مثلا شیر ، پنیر ، کره ، جگر حیوانی و حتی تخم مرغ .
سومین جایگاهی که می توان برای ویتامین « آ » نام برد روغن جگر ماهی است که در آن بسیار زیاد می باشد.
مصرف : اگر کسی ۳ الی ۵ روز ویتامین « آ » را استفاده کند ، چنان چه آن شخص مبتلا به شب کوری باشد ، مرتفع می گردد. اثر صریح و قابل محسوسی در نشو و نما دارد . اگر این ویتامین را به کودک خردسالی برسانند البته به مقدار کافی رشد و نمو بچه بیشتر خواهد شد .
بیماری : فقدان این ویتامین در بدن ، آدمی را مبتلا به شب کوری ، گزروفتالمی می کند قدرت و توان ایستادگی او را در مقابل امراض سلب می نماید و مسلما رشد بدن را متوقف می سازد و گاهی هم علایم پوستی به دنبال دارد .
مقدار مورد نیاز : نیاز روزانه هر انسان به این ویتامین ( که خود منشا نشانه های سلامتی و نشاط انگیزی در انسان است ) ۲۰۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ تا حداکثر یک میلی گرم می باشد .

تیامین ( ویتامین ب ۱ ) :
این ویتامین در هویج ، زرده تخم مرغ ، اسفناج ، برنج ، جگر مرغ ، جوانه ی گندم ، سبوس ، پنیر و سیب زمینی تشخیص داده شده است .
نیاز روزانه انسان به این ویتامین ۱ تا ۳ میلی گرم است .
بیماری : فقدای این ویتامین در انسان موجب بری بری می گردد البته هنگام بروز این بیماری سن و سال اصلا مطرح نیست ، بلکه در تمامی سنین یافت می شود ، ولی درکودکان شیرخوار خادتر خواهد بود .
بیماری قلب ، تپش بیش از اندازه قلب ، ورم کبد ، اختلالات جهاز هاضمه ( اسهال ، یبوست ، بی اشتهایی ) از فقدان این ویتامین پدید می آیند که باز گویا کودکان سهم بیشتری از این گرفتاری خواهند برد.
ریبوفلاوین ( ویتامین ب۲) :
شناخت ریبوفلاوین : این ویتامین ( ب۲) ، اگر در انسان فقدان یابد و آدمی از داشتن آن فقیر شود مبتلا به امراض گوناگونی می شود .
بیماری ها : کمبود ریبوفلاوین در انسان موجب می شود امراض ورم ملتحمه چشم ، کدورت قرنیه ، در چین های پوست صورت ( کنار بینی ، شیار بین لب و بینی ، زیر لاله گوش و پشت گوش) که قاچ خوردگی به وجود آمده پوسته پوسته هایی خودنمایی کند . دهان قرمز و ملتهب ، زبان قرمز می شود ، البته ممکن است این ضایعات در مخاط معده و روده ها هم پدید آید که بر اثر کمی اسید کلریدریک معده به تدریج در جذب مواد چربی اختلال ایجاد می کند .
نیاز روزانه به این ویتامین یک و نیم میلی گرم می باشد .
محیط زیست : این ویتامین در گردو ، عسل ، اسفناج ، تخم مرغ ، بلوط و خربزه وجود دارد .
نیاسین ( ویتامین ب۳) :
کمبود نیاسین در انسان موجب پیدایش بیماری به نام « پلاگر » در بدن می شود که نشانه های آن عبارتست از ضایعات پوستی ( پشت دست ها ، پاها ، گردن ) .
بیماری ها : علاوه بر پلاگر که نشانه های آن را عنوان کردیم دنباله ی آن به بیماری جهاز هاضمه و عصبی ادامه می یابد . در اطفال هم چون بزرگسالان این بیماری خود را بیشتر نشان می دهد که به دو دسته تقسیم میگردد : ۱- پلاگر خشک ۲- پلاگر مرطوب.
نیاز روزانه یک شیرخوار به نیاسین روزی ۴ میلی گرم و برای بزرگترها ۲۰ – ۱۵  میلی گرم می باشد .
زادگاه تامین این نیاز را می توان در یک غذای متنوع و کافی مرکب از گوشت و تخم مرغ و سبزیجات و شیر دانست و در جگر و گوشت قرمز هم زیاد یافت می شود جز ذرت که بی شک کمتر از این سهم برخوردار است و اگر دقت نماییم آنهایی که بیشتر ذرت مصرف می کنند مبتلا به بیماری کمبود این ویتامین می باشند .
ویتامین ب ۸ یا هاش :
ویتامین هاش ، یا بیوتین مثل سایر ویتامین ها کمبود آن در انسان تولید بیماری هایی می کند و دارای خواص فراوانی است . فقدان این ویتامین در انسان عوارض جلدی به وجود می آورد و به زبان صدمه می زند و لکنت زبان را می آفریند .
مهمترین جایی که می توان برای زندگی این ویتامین نام برد : زرده ی تخم مرغ ، برنج ، بادام زمینی ، جگر، تمشک ، هلو ، اسفناج و هویج است .

ویتامین ث (C ) :
این ویتامین در بدن ترکیب نمی شود و تنها از راه غذا وارد بدن می گردد عامل اصلی و موثر این ویتامین اسید اَسکوربیک به شمار می رود که در آب محلول است و به آسانی اکسیده می گردد که به هنگام طبخ و با حرارت و نور به سهولت از بین می رود .
شیرخواران ۴۰ میلی گرم و اطفال که بزرگتر هستند همین میزان مورد نیاز است و بزرگسالان در شبانه روز ۳۰۰ میلی گرم بدان احتیاج دارند .
بیماری های ناشی از فقدان این ویتامین : یکی از امراض مهمی که بر اثر فقدان این ویتامین تولید می شود بیماری اسکوربوت است و اگر مادری پس از گذشت اندک زمانی میوه مصرف نکند ممکن است در نوزادش علایم این بیماری نمایان گردد . اسکوربورت در تمامی افراد در هر سن وسالی که باشند دیده می شود ، و مخصوصا در نیمه دوم سال اول و سال دوم نیاز کودک بسیار می باشد ، چون تمام عفونتهای تب دار از عامل ویتامین ث بدن می کاهند به همین جهت تمامی این بیمارهای تب خیز از عوامل به وجود آورنده ی این مرض می باشند .
این ویتامین در شیر مادر به مقدار بسیار زیاد یافت می شود و به مقدار اندکی در شیرگاو وجود دارد.
آب لیموترش ، پرتقال ، انگور و گوجه فرنگی ، لیمو شیرین ، فلفل سبز و توت فرنگی نیز دارای این ویتامین هستند و در گروه سبزی ها نیز کاهو ، اسفناج و کلم بهترین منبع این ویتامین است .
بیماری اسکوربوت با سه علامت بروز می نماید :
1- کم خونی که گاهی با فربهی توام می شود .
2- درد که مخصوصا ابتدا در دستها و پاها بروز می کند و گاهی به حدی می رسد که فلج کاذب ایجاد می نماید .
3- خونریزی که شاید در تمامی بافت اتفاق افتد ولی بیشتر زیر پوست ، و در استخوان نمایان می گردد و اگر طفل شیرخوار قدری بزرگتر باشد در لثه و کلیه و روده ها و یا جاهای دیگر دیده می شود.

ویتامین د :
ویتامین د ، یا ویتامین ضد راشیتیسم . برای کودکان بی نهایت ضروری می باشد . ویتامین د به وسیله هوای آزاد و نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش به دست می آید . در مقابل چربی طبیعی بدن که به روی پوست احساس می شود این ویتامین در بدن تولید می شود ، به همین منظور اطفالی که در مقابل هوای آزاد و نور خورشید نیستند با وجود این که از غذاهای کافی و مقوی استفاده می کنند ولی باز مبتلا به راشیتیسم شده اند ، علتش این است که دور از هوای آزاد و نور خورشید بوده اند.
ویتامین د را می توان در جوانه ی گندم ، کره ی تازه ، شیر کامل ، پنیرهای چرب ، روغن کبد ماهی ، ساردین و روغن های مایع یافت .
میزان نیاز بدن به این ویتامین ۵ میکروگرم می باشد .

ویتامین ک (K ) :
امراض : ویتامین ک در جگر به پروتئین سازی اشتغال دارد و به هنگام نقصان آن خونریزی پدید می آید . برای این که پروتئین در خون زندگی طبیعی داشته باشد ، باید دقت نمود :
اولا : آنچه مورد استفاده قرار می گیرد باید به مقدار کافی ویتامین ک داشته باشد .
ثانیا : در جذب چربی خللی دیده نشود .
ثالثا : جگر نیز از سلامتی برخوردار باشد .
کمبود ویتامین ک موجب خونریزی می گردد ، کمبود آن در کودکان اثر بیشتری دارد ، البته این خونریزی را میتوان در ناف ، جهاز هاضمه ، گوش ، دهان و پوست مشاهده کرد . از همه خطرناک تر خون ریزی در پرده های مغزی می باشد .
ویتامین ک در این لحظات بحرانی از ضروری ترین نیازهای ضروری بیمار است و بهترین راه جلوگیری و معالجه رسانیدن یک میلی گرم ویتامین ک از هر طریقی به بدن می باشد .
این ویتامین را می توان در برگ نباتاتی از قبیل : یونجه ، اسفناج ، بلوط ، کلم ، شبدر یافت . سیب زمینی ، گوجه فرنگی و توت فرنگی نیز به وفور دارای این ویتامین هستند و در مواد غذایی حیوانی تنها به جگر باید اشاره کرد زیرا در جگر بیشتر یافت می گردد.
میزان نیاز روزانه بدن به این ویتامین ۷۰ میکروگرم می باشد .

ویتامین ای (E ) :
بهترین نقشی را که می توانی برای این ویتامین عنوان کرد کاهش اکسیداسیون های بدن است در این صورت اکسیژن هم صرفه جویی می شود ، این ویتامین آنتی اکسیدان بسیار نیرومندی است ، ویتامین ای در تولید مثل نیز اثر زیادی دارد و هر گاه مقدار معین آن در حیوانی رو به نقصان رود نتیجه اش سقط جنین نوزاد آن حیوان خواهد بود . به همین جهت اخیرا به هنگام مواردی از سقط ها از آن استفاده می شود .
ویتامین ای در جوانه ی گندم ، حبوبات ، روغن بادام زمینی ، زیتون ، کلم ، روغن کنجد ، پسته ، کاهو ، گردو ، گوجه فرنگی ، شاهی ، فندق ، تخم مرغ ، خشخاش وجود دارد .
میزان نیاز روزانه انسان به این ویتامین ۱۰ میلی گرم است .