به گزارش خبرنگار اجتماعی صبح قزوین — گل‌عنبر حمزه

هرگاه صحبت از سلامتی به میان می‌آید همه به یاد جسم خود افتاده و سلامت جسمانی را منظور هدف قلمداد می‌کنند در حالیکه درصد قابل توجهی از بیماری‌های انسان منشا روحی دارد که این امر بر اهمیت توجه به بهداشت روان، می‌افزاید.

سلامت روان از یک سو به معنای داشتن احساس آرامش، امنیت و به دور بودن از اضطراب و افسردگی و تعارضات مزمن روانی اشاره دارد و از سوی دیگر به معنای بهره مندی از سلامت ذهن و اندیشه و تفکر است.

رابطه مستقیم بین سلامت جسمی با سلامت روحی باعث شده تا بهره مندی از بهداشت روان تاثیر مثبتی بر سلامت جسم گذاشته همچنین سلامت جسمانی بستر مناسبی برای رسیدن به احساس امنیت درون و سلامت ذهن و روان فراهم می‌سازد.

بهداشت روان در پرتو آموزه‌های دینی
زهرا علویان، مشاور و عضو نهاد رهبری در دانشگاه‌ها در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی صبح قزوین با اشاره به تعریفی از دین می‌گوید: دین به مجموعه‌ای از باورهای فرد به هر امر نامرئی، غیرقابل تصور، ماورایی و غیره گفته می‌شود که پس از ریشه‌یابی این باورها به این نکته بسیار حائز اهمیت، یعنی نیاز فطری بشر به تکیه‌گاهی برای رسیدن به آرامش، می‌رسیم.

وی با اشاره به نقش دین در ایجاد سلامت روح و روان می‌افزاید: جدای از ادیان غیرالهی، در ادیان الهی شاهد این نکته هستیم که ایمان و باور به ماوراء نه تنها احساس داشتن یک تکیه گاه فوق بشری را در انسان به وجود می‌آورد بلکه امید به آینده‌ای روشن و درنتیجه حس آرام بخشی را در فرد ایجاد می‌کند .

علویان معتقد است: تنها راه برون رفت از مشکلات و گرفتاری‌های حاد کنونی که منشأ آن صنعتی شدن زندگی بشر و درگیرشدن با انواع بیماری‌های روحی و روانی است، ایجاد معرفت نسبت به همان قدرتی است که فطرت پاک هر بشری به دنبال اوست. یعنی شناخت و باور حضور خدا و در متن زندگی قراردادن آن قدرت لایتناهی است.

ارتباط مستقیم بین ایمان به خدا با آرامش درونی
مشاور خانواده در سازمان تبلیغات ادامه می‌دهد: براساس آموزه‌های دینی هرچه قدر ایمان و توکل به خدا بیشتر باشد آرامش درونی هم افزایش خواهد یافت زیرا انسان با ایمان بالا، دنیا و نعمت‌های دنیایی و فقدان آن را بسیار گذرا می بیند و آرامشش را هیچگاه ازدست نمی‌دهد، پس اگر انسانی علی رغم وجود همه نعمت‌های دنیایی باز هم آرامش ندارد به میزان باور و نگاه و جهان بینی او از دنیا برمی‌گردد.

وی بیان می‌کند: وقتی در سوره توحید هر روز چندبار خدا را بی‌نیاز مطلق می‌خوانیم “الله صمد” پس معترفیم که نیازمند مطلقیم و خدا خود فرموده است: ادعونی استجب لکم. یعنی تنها اوست که برطرف کننده نیاز انسان است.

علویان با اشاره به تاثیر دعا در افزایش روحیه خودباوری، اعتماد به نفس و تقویت اراده افراد می‌گوید: برای دوری از هرگونه اضطراب و داشتن درونی آرام باید به درِ خانه خدا رفت و عجز خویش را به زبان آورد تا اطمینان قلبی را با یاد خدا به دست آوریم همان گونه که در روایت آمده: الدعا مخ العباده، یعنی عبادت و بندگی خدا در این احساس نیاز است.

فقدان روح معنویت و دور بودن از خدا بزرگ‌ترین معضل جامعه امروزی
این استاد دانشگاه می‌افزاید: در مدیتیشن‌های شرقی (درون‌پویی یا مراقبه به طور کلی فنون تسلط بر ذهن) همچون یوگا که رواج بسیاری هم پیدا کرده همه به دنبال ایجاد آرامش در افراد هستند حال آنکه بیش ۱۴۰۰سال قبل پیامبر ما بهترین راه رسیدن به آرامش را توسط آیات قرآن به ما گوشزد کرده‌اند که الا بذکرلله تطمئن القلوب.وی، فقدان روح معنویت و دوربودن از خدا را بزرگترین معضل جامعه جوان امروزی می‌داند و اضافه می‌کند: فاصله گرفتن از معنویت و نداشتن جهان بینی درست باعث ایجاد ناامیدی و درنهایت افسردگی در آنها می‌شود.علویان با ذکر یک مثال می‌گوید: تلستوی، فیلسوف معروف غربی در مرحله‌ای از زندگیش زمانی که صاحب مال و مقام و تمام مکنت‌های دنیایی هست دچار پوچی، ناامیدی و افسردگی می‌شود پس از آن به سراغ علم و تحقیق می‌رود اما تغییری در روانش حاصل نمی شود در ادامه باافرادی برخورد می‌کند که علی‌رغم نداشتن مکنت‌های دنیایی اما صاحب آرامش هستند وقتی در خصوص زندگی آنها تحقیق می‌کنند به این نتیجه می‌رسند که تنها دلیل آرامش این افراد ایمان و باور آنها به ماورا هست که بعد از ایمان آوردن خود نیز صاحب آن آرامش می‌شود.سلامت روان از نگاه روان شناختی
شیوا زندی، کارشناس ارشد روان شناسی عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی صبح قزوین می‌گوید: منظور از سلامت روان فقط بیمار نبودن نیست بلکه بهداشت روان به معنای داشتن احساس آرامش، امنیت و دور بودن از اضطراب است.

وی با بیان اینکه آرامش شرط روان سالم است، می‌افزاید: فرد دارای سلامت روان، باید توانایی مقابله با استرس‌های زندگی را داشته باشد و بتواند در جامعه به زندگی عادی خویش ادامه دهد و به خودشکوفایی برسد این افراد از کیفیت زندگی خوبی برخوردارند و با هیجانات خوب و بد زندگی پریشان نمی‌شوند.کارشناس ارشد روان شناسی عمومی بیان می‌کند: عوامل زیادی سلامت روان ما را به خطر می‌اندازند از جمله اضطراب که زندگی عادی افراد را مختل کرده و بر سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی می‌گذارد.

راهکار کاهش استرس و ارتقاء سطح سلامت روان
وی با اشاره به راهکار حفظ سلامت روان در افراد می‌گوید: داشتن سبک زندگی متعادل می‌تواند تا حدود زیادی در مدیریت استرس و اضطراب به افراد کمک کند همچنین ورزش، پیاده‌روی و فعالیت منظم فیزیکی تاثیر مهمی در سلامت روان دارد.

زندی ادامه می‌دهد: برای حفظ آرامش، با شناسایی عوامل ایجاد استرس از موقعیت‌های استرس زا اجتناب کنید و سعی کنید نگرانی‌هایتان را برای مشاور بازگو کنید و در صدد رفع مشکل برآیید.

وی در ادامه به راه‌های افزایش سلامت روان اشاره کرده و می‌گوید: بسیاری از ما زمان زیادی از اوقات خود را در نگرانی آینده به سر می‌بریم به جای نگرانی از آینده و حسرت خوردن از زندگی گذشته، تلاش کنید در زمان حال زندگی کنید و با تقویت توانایی لذت بردن از زندگی حتی از چیزهای کوچک نیز لذت ببرید.

کارشناس ارشد روان شناسی عمومی بیان می‌کند: واقع بین بوده و زندگی خود را به شکلی که هست بپذیرید، در زندگی بین تمام ابعاد زندگی تعادل داشته باشید و با دیگران ارتباط سالم برقرار کنید، به نظرات دیگران احترام بگذارید همچنین توانایی مدارا با استرس را داشته باشید استرس را در زندگی بپذیرید و با آنها مقابله کنید.

تاثیر تغذیه در بهداشت روح و روان
شیما افتخاری، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی مرکز بوعلی قزوین در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی صبح قزوین با اشاره به نقش تغذیه در سلامت روان می‌گوید: همانطور که بین تغذیه و عملکرد جسمی ارتباط مستقیمی وجود دارد، تغذیه در تامین سلامت فکری و روانی نیز نقش زیادی دارد.

وی می‌افزاید: بر اساس تحقیقات انجام شده بین میزان مصرف لبنیات، میوه‌جات و سبزیجات با اضطراب، افسردگی و شکایات‌های جسمانی و گوشه گیری اجتماعی و در کل سلامت روان افراد، در میان هر دو جنس زنان و مردان و در بین همه گروه‌های سنی ارتباط معناداری وجود دارد.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه بین الگوی تغذیه افراد و سلامت روان آنها رابطه مستقیمی است، اضافه می‌کند: تغذیه در سلامت و خلق و خوی افراد تاثیر دارد که این امر می‌تواند در نتیجه مصرف غذاهایی باشد که در واسطه‌های شیمیایی مغز اثر دارند.

وی بیان می‌کند: مصرف زیاده از حد ریز مغذی‌ها یا کمبود آن هر دو می‌تواند عاملی برای ایجاد بیماری‌های عصبی باشند از این رو با اصلاح الگوی مصرف صحیح می‌توان از بروز اختلالات روانی و بیماری‌های عصبی پیشگیری کرد.

افتخاری در پایان می‌گوید: البته برخی از بیماری‌های عصبی هستند که اصلا ریشه تغذیه‌ای ندارند اما درمان تغذیه‌ای در کنترل و درمان بیماری می‌تواند موثر واقع شود.

متاسفانه در میان عموم جامعه، سلامت روان به اندازه سلامت جسمانی دارای اهمیت نیست حال آنکه سلامت روان مسئله مهمی است که بی توجهی و غفلت از آن زندگی افراد را تحت الشعاع قرار می‌دهد چرا که میزان برخورداری از سلامت روان در چگونگی تفکر، احساس و عملکرد افراد در مواجهه با موقعیت‌های مختلف نقش دارد از این رو لازم است همانگونه که برای سلامت جسمانی خویش اهمیت قائلین در جهت حفظ و ارتقاء سلامت روان نیز بکوشیم.