قرص لووتیروکسین و کم کاری تیروئید و رابطه آن ها با ریزش مو

لووتیروکسین جز دسته داروهای پزشکی و به عنوان هورمون جایگزین و در مواردی که فرد مبتلا به مشکلات تیروئید از قبیل کم کاری تیروئید است و یا زمانی که غده تیروئید با عمل جراحی برداشته شده و غیره تجویز می گردد.

غده تیروئید هورمون های مهمی از قبیل کلسی تونین(Calcitonin)، تیروکسین(T4)، تری یدوتیرونین(T3) تولید می کند که در سراسر جریان خون در حال گردش می باشند تقریبا تمام سلول های بدن برای متابولیزم و فعالیت خود به این هورمون ها احتیاج دارند، غده تیروئید تنها تولید کننده هورمون T4 در بدن است و ۱۰ الی ۲۰ درصد از هورمون T3 را نیز ترشح می کند.

دو هورمون T3 و T4 وظایف بسیار مهمی در بدن از قبیل تنظیم سوخت و ساز و دمای بدن، تنظیم وزن، خواب، سیستم گوارش، سیستم جنسی و صدها وظیفه مهم دیگر را بر عهده دارند.

در بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید غده تیروئید نمی تواند هورمون T3 و یا T4 را به اندازه کافی تولید کند و در حقیقت قرص لووتیروکسین جایگزینی برای این کسری است.

حتما بخوانید: کیست تخمدان چیست؟ آیا کیست تخمدان باعث ریزش مو می شود؟

کم کاری تیروئید می تواند منجر به عوارضی مانند تاخیر در رشد، افسردگی، کاهش انرژی، چاقی، ریزش مو، خشکی پوست، یبوست، حساسیت به سرما و غیره گردد.

لووتیروکسین می تواند کمک به کاهش و کنترل علائم ذکر شده در مبتلایان به کم کاری تیروئید نماید. البته مصرف لووتیروکسین معمولا تاثیری در کاهش ریزش موها ندارد و حتی برخی از افراد مصرف کننده با تشدید ریزش موها مواجه می شوند.

بنا بر آمار مختلف بیش از ۹۰ درصد از مصرف کنندگان قرص لووتیروکسین از کاهش علائم کم کاری تیروئید رضایت داشته و صرفا حدود ۱۰ درصد از افراد کماکان با مصرف آن مشکلاتی از قبیل ازدیاد وزن، کمبود انرژی و ریزش مو را تجربه می کنند و ظاهرا این دارو اثر درمانی مناسبی بر آن ها ندارد.

تاریخچه قرص لووتیروکسین:

قرص لووتیروکسین برای اولین بار در آمریکا در سال ۱۹۵۰ به تولید انبوه رسید و در سال ۲۰۰۰ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان مشکلات تیروئید تایید گردید.

در سال ۲۰۰۷ نیز انجمن تیروئید در بریتانیا تایید کرد که تنها درمان پزشکی برای کم کاری تیروئید استفاده از قرص لووتیروکسین می باشد.

لووتیروکسین توسط لابراتوارهای مختلف و با نام های تجاری گوناگون از قبیل لووتروید(Levothroid) ، لووکسیل(Levoxyil)، لووتی(Levo-T)، یونی تروید(Unithroid) و غیره تولید و عرضه می شود.

در اکثر کشورها لووتیروکسین به عنوان گزینه اول برای درمان کم کاری تیروئید توسط پزشکان تجویز می شود به عنوان مثال در سال ۲۰۱۵ بیش از ۳۶.۰۰۰.۰۰۰ نسخه از لووتیروکسین در آمریکا به فروش رسیده است.

در کشور ما ایران نیز این دارو به عنوان اولین گزینه برای کم کاری تیروئید توسط پزشکان انتخاب می گردد.

حتما بخوانید: عوارض قرص ضد بارداری چیست؟ ریزش مو و سایر خطرات آنرا بشناسید!

ترکیباب قرص لووتیروکسین چیست و مکانیزم عمل آن چگونه است؟

همان طور که اشاره شد تیروکسین هورمونی است که در بدن به طور طبیعی توسط غده تیروئید تولید می شود، لووتیروکسین فرم مصنوعی و ساختگی این هورمون است، هورمون تیروکسین کمک به افزایش متابولیزم درون سلولی و تولید انرژی می کند زمان که این هورمون به میزان کافی تولید نشود از سرعت بسیاری از فعالیت های حیاتی بدن کاسته می شود و این امر موجب بروز خستگی، افزایش وزن، افسردگی و سایر علائم می گردد.

قرص لووتیروکسین برای جبران کسری هورمون تیروکسین در افرادی که غده تیروئید آن ها قادر به تولید به اندازه این هورمون نمی باشد تجویز می شود. معمولا افرادی که به کم کاری تیروئید مبتلا می باشند باید مادام العمر از قرص لووتیروکسین استفاده کنند.

حتما بخوانید: فواید کپسول های امگا ۳ برای بدن چیست و برای چه بیماری هایی مفید است؟

دوز لووتیروکسین:

قرص لووتیروکسین در دوزهای ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم تولید می شود، میزان و نحوه مصرف آن را پزشک متخصص با توجه به نتیجه آزمایشات خون و وضعیت غده تیروئید تعیین می کند.

قبل از مصرف قرص لووتیروکسین به نکات زیر توجه فرمایید:

چنانچه سابقه آلرژی به مصرف قرص لووتیروکسین و یا ترکیبات لاکتوز، استئارات منیزیم، اسید استئاریک و نشاسه ذرت دارید قبل از مصرف این دارو حتما با پزشک خود مشورت نمایید. همچنین در موارد زیر بدون مشورت با پزشک نباید از قرص لووتیروکسین استفاده نمایید:

اگر به پرکاری تیروئید مبتلا می باشید.

اگر به مشکلات غدد فوق کلیوی(آدرنال) اعم از پرکاری و یا کم کاری این غدد مبتلا می باشید، به همین منظور توصیه می شود از طریق آزمایشات خون DHEAS, Cortisol, Salvia, Testosterone وضعیت این غدد توسط پزشک بررسی گردد.

اگر به مشکلات قلب و عروق، آنژین صدری، عروق کرونر و یا فشار خون مبتلا می باشید.

اگر به دیابت مبتلا می باشید و برای کنترل قند از دارو استفاده می کنید(قرص لووتیروکسین می تواند باعث افزایش قند خون گردد و و احتمالا پزشک باید دوز انسولین را در مبتلایان به دیابت نوع ۱ افزایش دهد)

اگر سنتتان بالای ۵۰ سال است.

اگر از داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین، وارفارین، پلاویکس و غیره استفاده می کنید.

همچنین اگر مطلع هستید بدنتان به برخی از انواع قند مانند لاکتوز حساسیت دارد و شما قادر به تحمل آن نمی باشید قبل از مصرف لووتیروکسین به پزشک خود اطلاع دهید.

حتما بخوانید: آیا رنگ کردن مو باعث آسیب به موها و یا ریزش مو می گردد؟

تداخل دارویی:

بسیاری از داروها بر عملکرد لووتیروکسین تاثیر می گذارند و برعکس. در صورتی که هر نوع دارو چه با منشا شیمیایی و چه با منشا گیاهی، مکمل غذایی از قبیل ویتامین ها و مواد معدنی و غیره مصرف می کنید و یا قصد مصرف دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

حتما بخوانید: شامپو ضد ریزش مو چقدر در جلوگیری از ریزش موها موثر است؟

داروهای زیر بر عملکرد لووتیروکسین تاثیر می گذارند:

داروهای ضد صرع از قبیل فنی توئین،کاربامازپین، پریمیدون و باربیتورات

قرص سرترالین که برای درمان افسردگی، اضطراب و اختلالات رفتاری مورد استفاده قرار می گیرد.

آنتی اسیدها که برای درمان سو هاضمه و مشکلات گوارش استفاده می شوند.

داروها و مکمل های غذایی حاوی نمک های کلسیم.

سایمتیدین: این دارو برای کاهش اسید و رفلاکس معده تجویز می شود.

داروهای مهار کننده پمپ پروتون از قبیل امپرازول، لانزوپرازول، پنتوپرازول: این داروها نیز باعث کاهش ترشح اسید معده می شوند.

سوکرالفیت: این دارو برای درمان زخم معده و اثنی عشر استفاده می شود.

کلستیرامین و کلستیپول: این دو دارو کاهنده چربی خون و برای افرادی که دارای چربی خون، کلسترول و تری گلیسیرید بالا می باشند تجویز می گردند.

پلی استایرن سولفونات: در افرادی که دارای سطح پتاسیم بالایی در خون می باشند تجویز و موجب کاهش آن می گردد.

آهن: دارو و یا مکمل های غذایی حاوی عنصر آهن

ریفامپین: نوعی آنتی بیوتیک است که برای از بین بردن باکتری و عفونت مورد استفاده قرار می گیرد، در برخی موارد نیز برای درمان آکنه تجویز می گردد.

ایماتینیب: جز ترکیبات دارویی می باشد که در شیمی درمانی برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.

داروهای مسدود کننده بتا(بتا بلوکرها) مانند آتنولول و سوتالول: این داروها برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی تجویز می شوند.

داروهای حاوی آندروژن: که برای جبران کمبود هورمون مردانه تجویز می شوند.

کورتیکو استروئیدها مانند هیدروکورتیزون و پردنیزولون: این داروها برای درمان التهاب مورد استفاده قرار می گیرند.

آمیودارون: این دارو برای تپش و ضربان نامنظم قلب تجویز می گردد.

قرص لووتیروکسین بر عملکرد داروهای زیر تاثیر می گذارد:

داروهای ضد انعقاد خون که جهت جلوگیری از لخته شدن خون مورد استفاده قرار می گیرند مانند وارفارین

داروهایی که برای درمان و کنترل دیابت تجویز می شوند مانند انسولین و متفورمین

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند آمی تریپتیلین، ایمی پرامین و دوسولپین

داروهایی که باعث تحریک و تقویت سیستم اعصاب سمپاتیک می شوند از قبیل آدرنالین، اپی نفرین(این دارو برای درمان واکنش های آلرژیک شدید استفاده می شود) و فنیل افرین

دیگوکسین: این دارو برای مشکلات قلبی استفاده می گردد.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین

پروپرانولول: برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می گیرد.

کتامین: یک داروی بیهوشی است، اگر قصد انجام عمل جراحی دارید حتما به پزشک و متخصص بیهوشی اعلام کنید که در حال مصرف لووتیروکسین می باشید.

طریقه مصرف:

معمولا کسانی که به مشکلات تیروئید مبتلا می باشند باید مادام العمر از لووتیروکسین استفاده کنند، همیشه مطابق دستور پزشک مصرف این دارو را ادامه دهید.

قرص لووتیروکسین را همراه با آب کافی قورت دهید و از جویدن آن خودداری نمایید، توصیه می شود لووتیروکسین را قبل از صبحانه و یا اولین وعده غذایی در روز مصرف نمایید.

بزرگسالان:

دوز معمول این دارو برای شروع در افراد بزرگسال ۵۰ الی ۱۰۰ میکروگرم در روز است و سپس هر ۳ الی ۴ هفته پزشک ۵۰ میکروگرم بر دوز مصرف می افزاید تا زمانی که میزان هورمون تیروکسین در سرم خون به حد طبیعی برسد و بعد از آن برای حفظ میزان این هورمون یک دوز ثابت برای بیمار که می تواند ۲۵ الی ۱۰۰ میکروگرم در روز باشد تجویز می کند.

بیماران بالای ۵۰ سال سن:

معمولا دوز شروع در این دسته از افراد به واسطه سنشان بیشتر از ۵۰ میکروگرم در روز نمی باشد و در صورت نیاز پزشک به آهستگی و مرور زمان بر دوز مصرف می افزاید.

افراد بالای ۵۰ سال که مبتلا به بیماری های قلبی می باشند:

دوز شروع ۲۵ میکروگرم در روز و یا ۵۰ میکروگرم یکروز درمیان است و ممکن است پزشک هر ۴ هفته ۲۵ میکروگرم بر دوز مصرف بیافزاید تا زمانی که میزان هورمون تیروکسین به سطح نرمال در خون برسد و بعد از آن به مانند سایر بیماران یک دوز ثابت تعیین می کند.

نحوه مصرف لووتیروکسین در کودکان:

دوز و نحوه مصرف در کودکان بستگی به عواملی مانند سن، وزن و وضعیت غده تیروئید آنان دارد، معمولا پزشک درمان را با دوز بسیار کم شروع و مرتبا از طریق آزمایشات خون وضعیت تیروئید و میزان هورمون تیروکسین را بررسی می کند تا یک دوز ثابت و مناسب برای کودک تشخیص و تعیین نماید.

نکات مهم: باید قرص لووتیروکسین را حداقل نیم ساعت قبل از صبحانه به کودک بدهید، در صورت نیاز می توانید آنرا در ۱۰ الی ۱۵ سی سی آب حل نمایید، بعد از آنکه قرص را در آب حل نمودید بلافاصله آنرا به کودک بدهید و به هیچ عنوان نباید آنرا نگهداری کنید و یا با فاصله زمانی به کودک بدهید.

نحوه مصرف لووتیروکسین در نوزادان مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید:

زمانی که نوزاد با غده تیروئید کم کار متولد شود به آن کم کاری تیروئید مادرزادی گویند، دوز لووتیروکسین برای این نوزادان ۱۰ الی ۱۵ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدنشان در روز برای ۳ ماه اول درمان است، بعد از آن دوز دارو با توجه به روند بهبود و واکنش نوزاد به درمان توسط پزشک مشخص می گردد.

دوران بارداری و شیردهی:

اگر قصد بارداری دارید و یا در دوران بارداری و شیردهی می باشید با پزشک و یا دارو ساز خود قبل از مصرف و یا درباره ادامه مصرف قرص لووتیروکسین مشورت نمایید، در برخی موارد ممکن است پزشک عدم مصرف و یا تغییر در دوز این دارو را صلاح بداند.

بررسی مرتبط تیروئید با آزمایش خون:

معمولا پزشکتان هر ۳ الی ۶ ماه یکبار از طریق آزمایشات خون میزان هورمون های T3,T4, TSH و آنتی بادی های تیروئید را بررسی می کند تا در صورت نیاز تغییری در نحوه و دوز مصرف لووتیروکسین ایجاد نماید.

سوالات متداول:

اگر شخصی به اشتباه تعداد زیادی قرص لووتیروکسین را مصرف نمود چه باید کرد؟

در اسرع وقت وی را به نزدیکترین بیمارستان رسانده و به بخش اورژانس و یا مسمومیت مراجعه نمایید، علائم مصرف دوز بالا(overdose) عبارتند از: تب، درد قفسه سینه، تپش و یا افزایش ضربان قلب، گرفتگی عضلات، سردرد، بی قراری، گر گرفتگی، تعریق و اسهال، این علائم می توانند تا ۵ روز ادامه یابند.

اگر فراموش کردید یک وعده دارو را به موقع مصرف نمایید چکار باید بکنید؟

به محض یادآوری آنرا مصرف نمایید مگر آنکه زمان طولانی از وقت مصرف آن گذشته باشد و به وعده بعدی نزدیک می باشید در این صورت نیازی به مصرف آن نمی باشد و هیچگاه نباید ۲ وعده قرص را به منظور جبران وعده فراموش شده همزمان مصرف نمایید.

سایر نکات:

این دارو برای مصرف طولانی مدت است و با بهبود علائم بیماریتان هیچگاه نباید مصرف آنرا بدون نظر پزشک قطع نمایید.

عوارض جانبی لووتیروکسین:

چنانچه با مصرف این دارو با عوارض زیر مواجه شدید در اسرع وقت به بیمارستان مراجعه نمایید:

واکنش آلرژیک مانند تورم صورت، زبان، لب ها، گلو، اختلال در تنفس، خارش شدید پوست، درد مفاصل، حساسیت به نور به ویژه نور خورشید، احساس ناخوشی شدید و عدم سلامت، افزایش درجه حرارت بدن، افزایش ضربان قلب، افت فشار خون، نارسایی قلبی، زردی و گیجی.

سایر عوارض قرص لووتیروکسین شبیه علائم پر کاری تیروئید است و دلیل آن هم ازدیاد دوز مصرفی است و معمولا با کاهش دوز و یا قطع مصرف از بین می روند.

علائمی که نشان دهنده آن است که باید دوز مصرفی دارو را کاهش دهید عبارتند از: گر گرفتگی، سردرد، تعریق بیش از حد، ضعف عضلات، به هم ریختگی عادات ماهانه، عدم تحمل گرما و ریزش مو.

البته شما نباید بدون مشورت با پزشک تغییری در دوز لووتیروکسین ایجاد نمایید و صرفا با مشاهده علائم ذکر شده باید پزشکتان را در جریان بگذارید.

نحوه نگهداری دارو:

این دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید و آنرا در دمای زیر ۲۵ درجه سانتی گراد و در بسته بندی اصلی محصول نگهداری کنید و به هیچ عنوان بعد از تاریخ انقضا از آن استفاده ننمایید.

سایر اطلاعات درباره قرص لووتیروکسین:

ترکیب فعال قرص لووتیروکسین که موجب اثر آن در بدن می شود سدیم لووتیروکسین است، سایر ترکیبات آن عبارتند از لاکتوز، استئارات منیزیم، نشاسته ذرت و اسید استئاریک.

شکل ظاهری قرص های لووتیروکسین سفید، گرد و بدون روکش می باشد.