نمودارهای وابستگی؛ ابزاری برای سازمان‌دهی اطلاعات و حل مسئله
به آخرین باری فکر کنید که سعی کردید از تعداد زیادی ایده و نظر سر در آورید. ممکن است نسبت به همه‌ی آن‌ها احساس سردرگمی کرده باشید، یا شاید تلاش کردید آن‌ها را سازمان‌دهی و درک کنید. ممکن است نگران شده باشید که جزئیات اساسی را نادیده گرفته‌اید و یا این‌که به دلیل وجود جزئیات زیاد در فهم نکات اصلی ناموفق بوده‌اید. در چنین مواقعی می‌توانید از نمودارهای وابستگی برای سازمان‌دهی اطلاعات و نظرات استفاده کنید و ببینید که آن‌ها چگونه با هم مرتبط می‌شوند. در این مقاله نگاهی به چگونگی ایجاد نمودارهای وابستگی خواهیم داشت.
درباره‌ی این ابزار
برای اولین بار انسان‌شناس ژاپنی کاواکیتا جیرو (Kawakita Jiro) در دهه‌ی ۱۹۶۰ نمودار وابستگی را به وجود آورد. به این نمودار روش K-J یا نقشه‌ی وابستگی نیز گفته می‌شود. وقتی از نمودار وابستگی استفاده می‌کنید (که نمونه‌ای از آن در شکل‌های زیر ارائه شده است) نظرات ناهماهنگ را به صورت مضمون‌های معنی‌دار دسته‌بندی می‌کنید. سپس می‌توانید ارتباط بین این مضامین را مشاهده کنید.
روش استفاده از این ابزار
در ادامه دستورالعملی گام به گام برای ایجاد نمودارهای وابستگی ارائه شده است. هم‌چنان که مراحل را طی می‌کنیم، از مثال سازمان‌دهی نظرات یک جلسه‌ی طوفان فکری نیز استفاده خواهیم کرد.
گام ۱: ایده‌ها را روی برگه‌های یادداشت بنویسید
هر بخش از اطلاعاتی را که برای سازمان‌دهی نیاز دارید بر روی یک برگه‌ی یادداشت مجزا بنویسید. وقتی مطمئن شدید که همه چیز را نوشته‌اید، یادداشت‌های خود را روی دیوار یا میزی بچسبانید. در این مرحله، نگران سازمان‌دهی اطلاعات نباشید. این کار را بعدا انجام خواهید داد.
گام ۲: ایده‌ها را باتوجه به مضمون‌شان دسته‌بندی کنید
مرحله‌ی بعدی، مرتب کردن ایده‌ها در قالب گروه‌هاست. این کار را با تعداد ایده‌های کم شروع کنید. تنها به دنبال دو ایده‌ای باشید که تاحدودی مشابه‌اند و آن‌ها را روی میز یا دیوار در یک گروه قرار دهید. سپس به دنبال دو ایده‌ای باشید که با یکدیگر مرتبط‌‌اند و همین‌طور تا آخر. (هنگامی که ایده‌ها در اصل یکی هستند، آن‌ها را روی یکدیگر قرار دهید. این کار نمودار را ساده‌تر می‌کند).
سپس این گروه‌های کوچک را به گروه‌های بزرگ‌تر دسته‌بندی کنید، به گونه‌ای که ایده‌های مشابه از لحاظ مضمون را گردآوری کنید. به خاطر داشته باشید که ممکن است ایده‌هایی داشته باشید که با هیچ یک از گروه‌ها تناسب نداشته باشند. مشکلی ندارد. می‌توانید آن‌ها را بعدا بررسی کنید.
گام ۳: گروه‌ها را نام‌گذاری کنید
حالا هر گروه‌بندی را با یک مضمون نام‌گذاری کنید. برخی این مضامین یکسان را «کارت‌های وابستگی» یا «کارت‌های سربرگ» می‌نامند.
یک توصیف کوتاه سه تا پنج واژه‌ای برای این رابطه به وجود بیاورید و آن را در برگه‌ی یادداشت بنویسید و روی گروهی که توصیف می‌کند قرار دهید. می‌توانید در صورت لزوم از «زیرعنوان» هم برای دسته‌بندی مضامین فرعی در یک مضمون اصلی استفاده کنید. اگر «کارت‌های مجزایی» دارید که با هیچ کدام از مضامین دیگر مشترک نیست؛ می‌توانید از مضامین خودشان برای عنوان کارت استفاده کنید.
گام ۴: راه‌حل ارائه دهید
پس از به وجود آوردن نمودار وابستگی، آسان‌تر به چگونگی تناسب ایده‌ها با یکدیگر پی خواهید برد. تنها با مشاهده‌ی آن می‌توانید به سرعت تشخیص دهید که نیاز به راه‌اندازی چه پروژه‌ها و زیرپروژه‌هایی دارید. در این مرحله باید ایده‌ها را درک و بررسی کنید. پروژه‌های ممکن را ارزیابی کنید تا ببینید که آیا ارزش وارد شدن در آن را دارند یا خیر. آن‌ها را اولویت بندی کنید و به‌طور صحیح به مدیریت آن‌ها بپردازید.
