آشنایی با انواع اسب‌های ایرانی و ویژگی‌های آن‌ها
اسب‌های ایرانی علاوه بر زیبایی، از اصالت و نژاد خاصی برخوردار هستند و تاریخچه پیدایش آن‌ها در ایران باستان نیز این ادعا را اثبات می‌کند.
اسب‌های ایرانی از جنبه‌های گوناگونی مانند نژاد، اصالت و زیبایی در نوع خود منحصر‌به‌فرد هستند. اسب‌های ایرانی نژادهای متعددی دارند که با آمیزش مصنوعی و طبیعی به وجود آمده‌اند. در گذشته دسترسی کشور ایران برای خرید اسب محدوده بوده است. ازاینرو، ایرانی‌ها مجبور به پرورش اسب در مناطق زندگی خود با توجه به شرایط آب و هوایی موجود شدند. به‌این‌ترتیب ایران بعدها به زادگاه پرورش اسب در دنیا مشهور شد. مارکوپولو نیز در سفرنامه خود ایران را صاحب زیباترین اسب‌ها می‌داند. در ادامه اسب‌های ایرانی را از جنبه‌های مختلفی بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
هرآنچه باید درباره اسب ایرانی بدانید:
- نژاد اسب ایرانی
- اسامی اسب ایرانی
- اسب ایرانی ترکمن
- قیمت اسب ایرانی
- گران‌ترین اسب ایران
نژاد اسب ایرانی
منبع: بوستان
همان طور که می‌دانید، اسب نماد نجابت و زیبایی است و از اصیل‌ترین حیوانات در تاریخچه ایران باستان نیز محسوب می‌شود.
در ایران نژادهای اسب بسیاری پرورش پیدا می‌کنند و کشور ما مشهور‌ترین اسب‌های قدیمی جهان را در خود جای داده است.
اسامی اسب ایرانی
نژاد اسب‌های ایرانی هر‌یک بر‌اساس تاریخچه و خصوصیاتی که دارند نام‌گذاری شده‌اند که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
اسب بومی ایران
اسب بومی ایران نژاد اصلی اسب‌های امروزی در کشور محسوب می‌شود که از ویژگی‌های خاصی برخوردار است.
تاریخچه ایران باستان نشان می‌دهد که کشور ما مهد پرورش اسب‌های زیبا و اصیل در دنیا بوده است. به‌گونه‌ای که در آن زمان، افراد زیادی به پرورش اسب مشغول بوده‌اند و این تعدد رنگ در اسب‌های ایران امروزی، به‌خاطر پرورش آن‌ها از دیرباز در ایران است.
نژاد اسب کردی
منبع: ایران آنلاین
اسب‌های کردی را به‌خاطر ظاهر زیبایی که دارند می‌شناسند. اجداد آن‌ها به «نسایی» معروف هستتند. «نسایی» نام جلگه‌هایی است که این اسب‌ها در آن جا پرورش پیدا کرده‌اند. اسب‌های کرد به تغذیه کمی نیاز دارند و به استقامت بالا مشهور هستند. به‌طوری که در نواحی سرد کوهستانی از این اسب‌ها برای عبور از مناطق صعب العبور و امداد و نجات به‌جای وسایل نقلیه دیگر استفاده می‌شود. نژاد اسب کردی یکی از نژادهای باارزش و اصیل ایرانی است که در دنیا نیز بسیار مشهور شده است.
اسب خزر
منبع: انجمن حفاظت از اسب کاسپین
اسب خزر که آن را با نام‌هایی همچون «اسبچه خزر» و «اسب کاسپین» می‌شناسند، بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و نه‌تنها در ایران، بلکه درجهان به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین اسب‌های دنیا شناخته می‌شود. جالب است بدانید کارشناسان، نژاد این اسب را به دوران قبل از تاریخ نسبت می‌دهند و ادعا می‌کنند استخوان‌های اجدادشان را در کنار حیوانات منقرض شده‌ای مانند دایناسور‌ها پیدا کرده‌اند. نژاد اسب عرب نیز با وجود قدمت زیاد آن، به نژاد اسب خزر برمی‌گردد.
در تاریخ کشور ما نیز این اسب حضور پر رنگی دارد و پادشاهانی مثل داریوش وکوروش هخامنشی با بستن این اسب به ارابه به شکار می‌پرداختند. تا سال‌های زیاد، افرادی گمان می‌کردند این اسب منقرض شده است؛ اما بعدها مشخص شد در منطقه خزر شهر آمل تعدادی از این نژاد خاص هنوز پرورش پیدا می‌کنند.
اسب عرب
منبع: اخبار صواحی
اسب عرب یا اسب اصیل در زمره نژادهای اسب سبک جهان است و به منطقه خاور میانه تعلق دارد. دلیل نام‌گذاری این اسب ایرانی به اسب عرب، به این دلیل است که در گذشته کشور ما بسیار پهناور بوده و کشورهای عربی کنونی نیز جزو خاک ایران محسوب می‌شدند.
اسب‌های عرب را از روی شکل سر و دم بلند آن‌ها می‌توانید تشخیص دهید. این اسب‌ها در گذشته توسط بازرگانان یا به‌خاطر جنگ به نقاط دیگر جهان راه پیدا کردند. اسب عرب را به‌خاطر سرعت، فرمان‌پذیری و قدرت تحمل بالایی که دارد، با اسب‌های نژاد دیگر آمیزش می‌دهند تا این ویژگی‌ها به نژادهای دیگر نیز منتقل شود. از دیگر ویژگی‌های اسب عربی به هوش سرشار، حساسیت، زیرکی و خون‌گرم بودن آن می‌توان اشاره کرد.
اسب قره باغ
منبع: ماکی دام
اسب قره باغ که آن را جزو اسب‌های باستانی ایران می‌دانند، از لحاظ ویژگی‌های ظاهری و ژنتیکی نسبت به سایر اسب‌های ایرانی وضعیت مناسب‌تری دارد؛ اما به‌عنوان نژاد اسب ایرانی تاکنون ثبت جهانی نشده است. این اسب‌ها در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند، جثه‌ای متوسط دارند و عضلات آن‌ها متناسب با زندگی در شرایط کوهستانی است. از اسب‌های قره باغ در ورزش‌های چوگان، کالسکه‌رانی و آموزش سوارکاری به کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود.
اسب تالشی
منبع: ایرنا
اسب‌های تالشی به‌خاطر مقاومت بالایی که از خود نشان می‌دهند، در مسیر‌های سراشیبی از آن‌ها استفاده می‌شود. مردم تالش برای انجام کار‌های خود از آن‌ها استفاده می‌کنند. شاید برایتان جالب باشد بدانید در فصولی از سال که نیازی به وجود اسب‌ها نیست و محلی برای نگهداری و تمرین دادن آن‌ها وجود ندارد، مردم آن‌ها را در شالیزارها آزاد می‌کنند و تعداد زیادی از این اسب‌ها بعدها بر‌اثر تصادف جانشان را از دست می‌دهند.
اسب بلوچ یا سیستانی
منبع: تارگتینو
این اسب همان‌گونه که از نامش پیدا است، در منطقه سیستان و بلوچستان زندگی می‌کند؛ ولی به‌خاطر سهل‌انگاری‌های صورت گرفته در معرض انقراض قرار دارد و تنها تعداد کمی از آن در مرز‌های سیستان و بلوچستان باقی مانده است. اسب‌های سیستانی بر‌خلاف سایر نژادهای اسب ایرانی، خون سرد هستند. آن‌ها عضلاتی قوی و توانمند و وزنی سنگین داشته و آرام، صبور و فرمان‌بردار هستند. از اسب بلوچ برای کارهایی مثل بارکشی و مراسم‌های محلی سیستان و بلوچستان استفاده می‌شود.
اسب دره شوری
منبع: ماکی دام
اسب‌های دره شوری یکی از زیباترین و با‌اصالت‌ترین اسب‌های ایرانی هستند. اسناد تاریخی نشان می‌دهند که اولین بار عشایر و اقوام بیابان‌گرد آن‌ها را رام کرده‌اند. این اسب‌ها، حاصل آمیزش مصنوعی و طبیعی اسب‌های فلات ایران هستند. اسب‌های دره‌شوری به‌خاطر دم برافراشته و زیبایشان مشهور هستند و اسب موردعلاقه سوارکاران محسوب می‌شوند.
اسب ایرانی ترکمن
منبع: خبرگزاری مهر
اسب ایرانی ترکمن، یکی از اسب‌های محبوب در طول تاریخ کشورمان است و پادشاهانی مثل داریوش هخامنشی از علاقه‌مندان به این نژاد اسب ایرانی بوده‌اند. بعضی کتاب‌ها نوشته‌اند سپاه داریوش هخامنشی بیش از سی هزار راس اسب ترکمن داشته است.
نژادهای اسب ترکمن را در سه گروه جای داده‌اند:
نژاد یمود (یموت)
یموت نام کوچ نشینانی است که جزو طایفه ترکمن‌ها بودند. مردم ترکمنی که ساکن شهرهای گنبد کاووس، آق قلای بندر ترکمن و گمیشان هستند، طایفه کوچ نشینان ترکمن را تشکیل می‌دهند. آن‌ها در زمان کوچ برای عبور از مناطق صعب العبور، نیازمند اسب‌هایی قدرتمند بودند. بنا‌براین اسب‌های ترکمن را با اسب‌های عرب و فلات ایران آمیزش دادند. به‌گونه‌ای که برخی از ویژگی‌های اسب عرب را به‌وضوح در نژاد یموت اسب‌های ترکمن می‌توان دید. اسب‌های یموت خود در دو تیره «یمر علی» و «گتمن» جای می‌گیرند.
نژاد آخال تکه
در گذشته کشور ایران بسیار پهناور بوده و ترکمنستان امروز نیز بخشی از خاک کشور ما بوده است. نژاد اسب‌های آخال تکه نیز در روستایی در دل کویر با نام آخال به وجود آمده‌اند. ازاینرو، این نژاد اسب را اصالتا ایرانی می‌دانند. آخال تکه علاوه بر ایران، در کشور‌هایی مانند روسیه و ترکمنستان نیز پرورش پیدا می‌کند.
نژاد چناران
این نژاد اسب‌ها حاصل آمیزش اسب‌های سیلمی عرب با اسب‌های مادیان آخال تکه هستند. اسب‌های نژاد چناران ویژگی‌هایی دارند که در کمتر نژادی می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید. آن‌ها سازگاری بالایی در شرایط سخت از نظر آب و هوایی، بیماری، تغذیه و… از خود نشان می‌دهند. از لحاظ رفتاری، بیشترین میزان شباهت را به اسب‌های عربی دارند. اسب‌های نژاد چناران همچنین یکی از مشهور‌ترین اسب‌های سوارکاری در آسیا محسوب می‌شوند. دیر بالغ بودن، ویژگی مشترک تمام اسب‌های ترکمن است و نژاد چناران نیز از این قائده مستثنی نیست. همچنین اسب‌های نژاد چناران عمر مفید و ورزشی بالاتری نسبت به اسب‌های یموت و آخال تکه دارند و بهترین گزینه برای رشته سوارکاری محسوب می‌شوند.
قیمت اسب ایرانی
به‌دلیل نبود نظارت درست و حضور دلال‌ها، اسب‌های ایرانی به قیمت‌های مختلفی خریدوفروش می‌شوند
منبع: ماکی دام
تجارت و پرورش اسب در سال‌های اخیر در کشور ما به‌واسطه پر سودن بودن آن، رونق بسیاری داشته است. اسب‌ها را بر‌اساس فاکتور‌های مختلفی مانند نژاد، مسابقه‌ای یا باربری بودن، اصالت، ویژگی‌های فردی و… دسته‌بندی می‌کنند. قیمت اسب در ایران به‌دلیل نبود نهاد ناظر و جولان گسترده دلالان در بازار، به‌صورت سلیقه‌ای تعیین می‌شود و سقفی برای آن نمی‌توان در نظر گرفت. قیمت اسب‌های کرد، عرب و دره شور موجود در بازار از ۴۰ میلیون تومان شروع می‌شود و در بعضی موارد به بیش از ۵ میلیارد تومان نیز می‌رسد.
گران‌ترین اسب ایران
منبع: ورزش سه
گران‌ترین اسب‌های ایران در دوران پیش از انقلاب اسب‌های کورس بوده‌اند؛ اما اکنون اسب‌های پرشی از گران‌ترین اسب‌های موجود در بازار ایران محسوب می‌شوند. در حال حاضر آقای حمید رادان گران‌ترین اسب ایران را در اختیار دارند که «ریوانجی» نام دارد و این اسب را در یک حراج در آمریکا به‌قیمت ۳۲۰ هزار دلار خریداری کرده‌اند.
در این مقاله نژادهای اسب ایرانی را کامل بررسی کردیم. قیمت اسب‌های ایرانی موجود در بازار را بررسی کردیم و در‌نهایت شما را با گران‌ترین اسب ایران و صاحب آن آشنا کردیم. اگر شما در این زمینه تخصصی دارید و می‌توانید نکته جامانده‌ای را به این مقاله اضافه کنید، در بخش نظرات آن را با کاربران کجارو در میان بگذارید.
