عوارض بلند مدت کرونا برای سلامتی؛ هرآنچه باید بدانید

آمار ابتلا به ویروس کرونا روزبه‌روز افزایش می‌یابد. همه‌جای دنیا بر اثر ویروس کووید ۱۹ در تلاطم و درد فرو رفته است. برخی به این بیماری مبتلا می‌شوند و بعد از ۲ تا ۶ هفته بهبود می‌یابند؛ اما علائمِ بعد از بیماریِ کرونا در بعضی دیگر از افراد تا هفته‌ها و ماه‌ها ادامه دارد. کوویدِ موذی می‌تواند شُش‌ها را تخریب کند، به قلب و مغز آسیب برساند و مشکلات مختلفی برای جسم و البته روان ایجاد کند. عوارض بلند مدت کرونا شوخی‌بردار نیست. برای همین است که باید نهایت تلاشمان را برای پیشگیری از این ویروس به‌ کار بگیریم. اجازه بدهید به شما بگوییم که عوارض بلند مدت کرونا چطور می‌تواند زندگی آدم‌ها را تحت‌تأثیر قرار بدهد.

درباره عوارض بلند مدت کرونا چه می‌دانیم؟

بیماری کرونا جدید است. هنوز چیزهای زیادی درباره آن نمی‌دانیم. به همین دلیل، دانشمندان هم نمی‌توانند بگویند در بلند‌مدت چه عوارضی از این مشکل گریبان‌گیر افراد خواهد شد. دانشمندان فرضیه‌ای دارند که می‌گوید احتمال بروز مشکلات تنفسی، مشابه عوارض بیماری‌هایی مانند ویروس سارس و مِرس، بعد از ابتلا به ویروس کووید ۱۹ نیز وجود دارد. تمام این بیماری‌ها از ویروس‌هایی از خانواده ویروس کرونا ایجاد می‌شوند.

بر اساس پژوهشی که در همین سال ۲۰۲۰ انجام شده، حدود ۳۰ درصد از افرادی که به بیماری‌های سارس و مرس دچار می‌شوند در بلندمدت شاهد عوارضی در بدن خود هستند. در سال ۲۰۰۹ نیز تحقیقی انجام شد که نشان می‌داد ۴۰ درصد بهبودیافتگان از سارس، به‌طور متوسط با گذشت ۳٫۵ سال از ابتلا، هنوز هم عوارض بیماری مانند خستگی مزمن را احساس می‌کنند.

هرچند کووید ۱۹، سارس و مرس از ویروس‌هایی از یک خانواده به‌ وجود می‌آیند، تفاوت‌هایی کلیدی میانشان وجود دارد؛ پس برای پیش‌بینی عوارض بلند مدت کرونا نمی‌توان به سارس و مرس نگاه و عوارض کرونا را کاملا از روی آنها شناسایی کرد. دانشمندان در حال بررسی این ویروس‌اند و نتایجی هم به دست آورده‌اند.

عوارض بلند مدت کرونا در موارد خفیف و متوسط

بیشتر افراد مبتلا به کرونا به حالت خفیفی از آن دچار شده‌اند که خودش بی هیچ دردسری بهبود می‌یابد؛ اما بازهم در میان مبتلایان کسانی دیده می‌شوند که بعد از ابتلا به حالت متوسط و خفیفِ بیماری، عوارض بلندمدت کرونا دست از سرشان بر نداشته است؛ حتی زمانی که عفونت از بدنشان دور شده بازهم عوارضی با آنها همراه است. این عوارض ممکن است جدی هم باشند.

عوارض بلندمدت کرونا در بیمارانی که به‌شکل متوسط و خفیف به آن دچار شده‌اند:

• گلودرد؛
• سردرد؛
• اسهال؛
• استفراغ؛
• تپش قلب؛
• تب خفیف؛
• تنگی نفس؛
• مشکل بلع؛
• اختلالات حافظه؛
• بثورات پوستی؛
• خستگی مفرط؛
• نوسانات خُلقی؛
• درد قفسه سینه؛
• اختلال در خواب؛
• ضعف ماهیچه‌ها؛
• گزگز یا خواب‌رفتگی بدن؛
• ازدست‌رفتن و کاهش حس چشایی و بویایی؛
• شروع انواعی از دیابت یا افزایش فشار خون.

این علائم حتی بعد از رفع بیماری تا هفته‌ها و ماه‌ها در بدن باقی می‌ماند. همه افراد هم در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند. سازمان بهداشت جهانی با انجام نظرسنجی از بخشی از افراد متوجه شد که حدود ۲۰ درصد از افراد ۱۸ تا ۳۴ ساله بعد از بهبود نیز با عوارض بلندمدت کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

۴ وسیله برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا

عوارض بلندمدت کرونا در موارد شدید

حدودا ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد درگیر با کرونا به نوع شدیدی از آن مبتلا شده‌اند و حدود ۵ درصد حالتی بحرانی پیدا کرده‌اند. این دسته از افراد نیز ممکن است بعد از بهبود، دچار عوارض بلندمدت کرونا شوند. حتی امکان اینکه عوارض بلندمدت در مبتلایان به نوع شدید کرونا بیشتر دیده شود هم زیاد است. بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی، این عوارض به شکل‌های زیر خود را نشان می‌دهند:

شُش‌ها

در پژوهشی که در آگوست ۲۰۲۰ انجام شد، دانشمندان دریافتند که افراد مبتلا به نوع شدید کرونا علائمی از فیبروز ریه را نشان می‌دهند. فیبروز ریه نوعی تخریب در شُش‌هاست. وجود چنین عارضه‌ای برای بعضی از افراد مشکلات تنفسی به همراه می‌آورد.

قلب

بر اساس پژوهشی مروری در سال ۲۰۲۰، ۲۰ تا ۳۰ درصد از افراد بستری‌شده به‌خاطر کرونا نشان می‌دهند که این بیماری روی ماهیچه قلبشان اثر منفی گذاشته است. دانشمندان حدس می‌زنند کووید ۱۹ شاید در برخی از افراد باعث تورم و التهاب عضله قلب هم بشود.

سیستم عصبی

تحقیقی در آوریل ۲۰۲۰ روی ۲۱۴ نفر انجام شد که نشان می‌داد افراد مبتلا به نوع شدید کووید ۱۹ بیشتر دچار مشکلات سیستم عصبی مانند سرگیجه، دردهای عصبی و ضعف هوشیاری می‌شوند. در حال حاضر، پزشکان نمی‌دانند این علائم چطور زندگی و سلامتی افراد را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. بیمارانی که بستری شده‌ و از دستگاه‌های کمکی برای تنفس کمک می‌گیرند، احتمالا دچار عوارض بلندمدت کرونا به شکل‌های دیگر هم خواهند شد. پژوهشی در جولای ۲۰۲۰ نشان داد این بیماران دچار علائم احتمالی زیر می‌شوند:

• عفونت؛
• کاهش فشار خون؛
• لب‌پریدگی دندان‌ها؛
• هواجَنبی یا پنوموتوراکس؛
• آسیب‌دیدن تارهای صوتی گلو؛
• مشکلاتی در تپش و ریتم قلب؛
• وجود زخم در گلو، زبان و لب‌ها؛
• کمبود اکسیژن در بافت‌های بدن.

کسانی که بعد از ابتلا به کووید ۱۹ از بیمارستان مرخص می‌شوند باید مدام زیرنظر پزشک باشند تا علائم بلندمدت کرونا در آنها بررسی و کنترل شود.

لختگی خون و مشکلات عروقی

کووید ۱۹ باعث می‌شود سلول‌های خونی به حالت لخته دربیایند. لخته‌های بزرگ خونی نیز ممکن است عاملی برای وقوع سکته قلبی و سکته مغزی باشند. بسیاری از مشکلات قلبی که ابتلا به کرونا به وجود می‌آورد نیز ناشی از لختگی خون در مسیر رگ‌های خونی کوچک در ماهیچه قلب است. لختگی خون در بخش‌های دیگری از بدن مانند پاها، شُش‌ها، کبد و کلیه هم رخ می‌دهد. ویروس کرونا ممکن است رگ‌های خونی را هم ضعیف کند و موجب نشتی و پارگی آنها شود. همه اینها باعث بروز مشکلاتی مزمن در کبد و کلیه خواهد بود.

عوارض بلندمدت کرونا روی روح و روان

شیوع بیماری کرونا از نظر روانی نیز آثار مخرب زیادی روی آدم‌های دنیا داشته است. بررسی و تحقیقی که در آگوست ۲۰۲۰ انجام گرفت، نشان می‌دهد تعداد زیادی از آدم‌ها در دوران شیوع کرونا دچار استرس، اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب شده‌اند.

برخی از عواملی که موجب بروز مشکلات روح و روان در دوران کرونا هستند:

• انزوا و احساس تنهایی؛
• مشکلات اقتصادی؛
• داغ‌داری و فقدان عزیزان؛
• دشواری کار یا بیکارشدن؛
• نیاز به درمان‌های پزشکی فوری؛
• ابتلا به بیماری‌های جدی یا طولانی؛
• وجود مشکلات جسمی و روانی از قبل.

آثار این مشکلات روانی ممکن است بلندمدت باشند؛ به‌ویژه اگر فرد استرس و اضطراب شدیدی را احساس می‌کند. چنین مشکلاتی ممکن است عوارضی مانند ضربه روانی یا اختلال استرس پس از سانحه به همراه بیاورند.

تحقیقات نشان می‌دهد بیمارانی که از دستگاه‌های اکسیژن برای تنفس استفاده می‌کنند، دچار استرس و اضطراب شدیدی می‌شوند. این وابستگی تنفس به دستگاه اثرات روانی مخربی روی بعضی از مبتلایان به کرونا می‌گذارد.

مشکلات مختلف ناشی از بروز کرونا

در حال حاضر، اطلاعات کافی درباره کرونا در دستمان نیست. برای همین مشکلات مختلفی از ابتدای وقوع و شیوع آن برای همه‌مان پیش آمده است. از جمله مشکلاتی که به‌دلیل ناآگاهی درباره ویروس کووید ۱۹ در دنیا رخ داده باید به موارد زیر اشاره کرد:

• در ابتدای شیوع ویروس، پزشکان نسبت به علائم بلندمدت کرونا بی‌اطلاع بودند. تفکر رایج این بود که علائم این بیماری در افراد به‌شکل کوتاه‌مدت ظاهر می‌شود و تمام!
• هنوز هم دانشمندان از دلایل اصلی بیماری کرونا و شیوه مدیریت درست آن کاملا باخبر نیستند. زمانی که متخصصان از اوضاع بی‌خبر باشند، راه‌های پیشگیری و درمان قطعی هم در کار نیست.
• بسیاری از آزمایش‌های کرونا حالت منفی کاذب (False-Negative Test) دارند؛ یعنی با وجود اینکه آزمایش یک فرد منفی است، اما او دچار کروناست. آزمایش‌های منفی کاذب ممکن است کرونا را نشان ندهند؛ بنابراین احتمال دارد بسیاری از افرادی که به تست دسترسی ندارند یا تستشان به‌اشتباه منفی اعلام شده دچار کرونا باشند و این ویروس را به دیگران منتقل کنند و خودشان هم دچار بیماری باشند. پزشکان نباید به تست‌های کرونا اکتفا کنند و بررسی دقیق علائم از سوی آنها ضروری است.

خستگی مزمن از علائم بلندمدت کرونا

خستگی مزمن یکی از علائم بلندمدت کروناست. این مشکل از سوی بیماران متعددی گزارش می‌شود. با چنین آماری احتمال دارد خستگی مزمن یکی از علائم بلندمدت کرونا باشد. در خستگی مزمن، که ممکن است در پیِ بیماری های ویروسی به وجود بیاید، علائم زیر دیده می‌شود:

• درد ماهیچه‌ها؛
• اختلال در به‌خواب‌رفتن؛
• خستگی شدید جسمی؛
• خستگی روحی که گاهی با عنوان «مه مغزی» شناخته می‌شود؛
• علائمی که بعد از ورزش تشدید می‌شوند و به آنها کسالت بعد از ورزش می‌گویند.

با وجود پرشماریِ افرادِ دچار خستگی مزمن بعد از ابتلا به کرونا، بازهم نمی‌توان گفت این مشکل یکی از علائم بلندمدت کروناست. در واقع، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

زمان دریافت کمک برای رفع عوارض بلندمدت کرونا

اگر بعد از بهبودیافتن از کرونا دچار علائمی شُدید که در این مقاله مطرح کردیم، باید به پزشک مراجعه و این نشانه‌ها را پیگیری کنید. پزشکان با بررسی علائم و پرونده بیمار به مدیریت اوضاع کمک می‌کنند. در صورت وجود علائم شدید بعد از بیماری که مدام رو به وخامت هم می‌روند، به رسیدگی و درمان فوری نیاز است. از جمله این علائم موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• درد و فشار در قفسه سینه؛
• دشواری در فرودادن مایعات؛
• سختی و دشواری در تنفس؛
• کاهش وزن یا افزایش وزن سریع؛
• دشواری در هوشیاری و بیدارماندن؛
• تغییر رنگ لب‌ها (که در افراد با پوست روشن به‌رنگ کبود درمی‌آید و در تیره‌پوست‌ها به‌رنگ خاکستری و سفید).

همه کسانی که دچار اضطراب، غم یا افسردگی هستند نیز باید مشکل خود را از راه کمک‌گرفتن از مشاوران و متخصصان حل کنند.

در آخر

هنوز چیز زیادی درباره کووید ۱۹ دستگیرمان نشده است. عوارض بلندمدت کرونا به شکل‌های روحی و جسمی ممکن است زندگی همه‌مان را تحت‌‌تأثیر قرار بدهد. به نظر شما زندگی بعد از کرونا چطور خواهد بود؟