روز شمار اعتراضات  سراسری ۱۴۰۱ در ایران به صورت جزء به جزء حوادثی را روایت می کند که از ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ در پی کشته شدن مهسا امینی در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی آغاز شد.این حوادث از شهر هاتی تهران و سقز(زادگاه مهسا امینی ) شروع شد و تا اکنون توسط ایرانیان ساکن در شهر های مختلف ایران و جهان ادامه دارد. از معروف ترین شعار های یک ماه گذشته این تظاهرات شعار((زن زندگکی آزادی)) بود.

این اعتراض ها نخستین بار پس از انتشار خبر مرگ مهسا امینی در ۲۶ شهریور رخ داده است .این اهتراض ها از تههران مقابل بیمارستان محل مرگ مهسا امینی شروع شد و در روز های بعد به همه ۳۱ استان گسترش یافت و همچنان ادامه دارد.زنان ایرانی در خط مقدم و نیروی محرک این تظاهرات اعتاضی هستند .معترضان هم در خارج از کشور نیز از بیش از ۱۵۰ شهر در سراسر جهان تجمع های اعتراضی بر گذار کردند . این تظاهرات در هفته های بعد با حضور دانش آموزان، دانشجویان، اعتصاب استاد های دانشگاه کسبه و بازاریان گسترده تر وارد نهمین هفته شده است.

جمهوری اسلامی با نادیده گرفتن حقوق بشر، کودکان را برای سرکوب معترضان به کار گرفت، و نیز اینترنت و رسانه اجتماعی  به طور گسترده از دسترس خارج یا فیلتر شدند.فعالان سیاسی و اجتماعی، دانشجویان،هنرمندان، ورزشکاران متعددی در ایران باز داشت شدند و مورد تهدید و فشار روانی قرار گرفتند.

حمله به دانشگاهع صنعتتی شریف،نیز از دیگر مواردی بود که در طول اعتراضات رخ داد که تعدادی تنبیه بدنی و حدود ۳۰-۴ دانشجو دستگیر شدند.در جمعه سیاه زاهدان حدود ۹۰ نفر کشته شدند، طلاب و اساتید حوزه در اطلاعیه ای اعلام کردند که بیت رهبری با ارسال نامه ای تهدید آمیز به مراجع غذایی و حوزه های علمیه چندین شهر،آنها را از واکنس انتقادی بر حذر داشت. به گفته گاردین این اعتراضات بزرگترین تهدید برای حکومت از زمان ۱۳۵۷ بوده است. اعتراضات ۱۴۰۱ (( سراسری بود که در میان طبقات اجتماعی، دانشگاه ها، خیابان ها و مدارس گسترش یافته است.

بنابه گزارش سازمان غیرانتفاعی حقوق بشر ایران ،تا ۲۳ آبان دست کم ۲۴۴ نفر ، از جمله ۵۲ کودک، از سوی نظام جمهوری اسلامی کشته شده اند. این مرگبار ترین اعتراضات از زمان اعتراضات آبان ۱۳۹۸ است که منجر به کشته شدن بیش از ۱۵۰۰ نفر شد.استفاده از خشونت شدید در مقابله با معترضان ، مانند تیر اندازی ، مستقیم به آن ها توسط نظامیان و شبه نظامیان در شهر های مختلف با واکنش های بسیاری مواجه شد.

پیش زمینه     

مهسا امینی دختر۲۲ ساله ایرانی بود که او را در ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ گشت ارشاد بازداشت کرد و بر اثر ضرب و شتم و آسیب به جمجمه دچار مرگ مغزی شد و در ۲۵ شهریور درگذشت . پس از انتشار این خبر بلافاصله نخستین تجمع مقابل بیمارستان کسری آغاز شد. پس از مراسم خاک سپاری در زادگاهش سقز در جاهای مختلفی از ایران اعتراضاتی انجام شد؛ سپس فراخوانی رای برگزاری اعتصاب سراسری از استان کردستان تا تهران در روز دوشنبه ۲۸ آشهریور اعلام شد. مرکز همکاری احزاب کردستان ایران و فعالان مدنی و سیاسی کردستان دوشنبه را روز اعتصاب عمومی اعلام کردند.

آمار کشته ها و زخمیان

به دلیل ادامه دار بودن این ویداد در شهر های مختلف ایران هنوز آماردقیق و ثابتی وجود ندارد؛ با این حال از ۲۶ شهریور تا ۲۳ آبان ۱۴۰۱ ، این آمار ها در برخی منابع رسمی منتشر شده است:

معترضان

کشته شدن ۲۸۱ از جمله ، ۵۷ کودک و نوجوان.

محکوم به اعدام دست کم  ۵تن.

زخمی شدن: بیش از ۵۰۰۰ تن.

تعداد تجمع اعتراضی؛ ۸۷۷ جا.

تعداد شهرهای معترض؛ ۱۴۶ شهر.

تعداد دانشگاهع های معترض؛ ۱۴۰ شهر.